Προτάσεις για κρίσιμους στόχους πάλης του εργατικού κινήματος

Άρθρο Δημόσιου Προσυνεδριακού Διαλόγου

Προτάσεις για κρίσιμους στόχους πάλης του εργατικού κινήματος

ΟΒ Βορειοδυτικών Οργάνωσης Αττικής του ΝΑΡ

Αναμφίβολα την περίοδο που διανύουμε θα μπορούσαμε να την χαρακτηρίσουμε πολυτάραχη που την διαπερνούν πλήθος αντιφάσεων (βλ. κεφ Α.2/3) και ταλανίζεται από αλλεπάλληλες και πολύπλευρες κρίσεις (βλ κεφ Α.1/1).

Στη σημερινή εποχή των νέων κατακτήσεων της επιστήμης και της τεχνικής, της «4ης βιομηχανικής επανάστασης» και της έκρηξης της παραγωγικότητας της εργασίας, ζούμε τη βαρβαρότητα του κοινωνικού μεσαίωνα. Κυβέρνηση – ΕΕ – κεφάλαιο, με τους αντεργατικούς – απεργοσπαστικούς νόμους Χατζηδάκη – Γεωργιάδη και με τη βδομαδιάτικη εργατική σκλαβιά του 78ωρου (6Χ13 = 78), μας γυρίζουν αιώνες πίσω από το 1886 και το Σικάγο, που διακήρυξε τότε: 8 ώρες δουλειά – 8 ώρες μόρφωση – 8 ώρες ανάπαυση και ύπνο!

Η υιοθέτηση και εφαρμογή μιας ακραίας επιθετικής πολιτικής από το κεφάλαιο, την ΕΕ και τις κυβερνήσεις του με σκοπό την συντριβή του εργατικού λαϊκού κινήματος, περιλαμβάνει ένα αντιδραστικό κοκτέιλ ιδιωτικοποιήσεων-φοροληστείας και καθήλωσης μισθών και συντάξεων. Σε αυτό το πλαίσιο η κυβέρνηση προωθεί μία αντίστροφη αναδιανομή του πλούτου, δημιουργώντας ιδανικές συνθήκες άνθησης του κεφαλαίου και στον αντίποδα καταβαράθρωσης της λαικής οικογένειας μέσω της συμπίεσης μισθών, εκτίναξης της ακρίβειας και με την ανεργία να κινείται σε σταθερά υψηλά επίπεδα. Παράλληλα, η πανδημία αξιοποιήθηκε ως πεδίο προώθησης αντεργατικών μεταρρυθμίσεων με το «κράτος έκτακτης ανάγκης» να αποκτά μόνιμα χαρακτηριστικά, με μεγαλύτερης έντασης καταστολή και ταυτόχρονα ισχυροποίησης του δόγματος της ατομικής ευθύνης σε πολλές πλευρές της καθημερινότητας.

Ζούμε την εκρηκτική πόλωση πλούτου – φτώχειας. Την παγκόσμια αντίθεση υπερπαραγωγής τροφίμων – πείνας και κακής, νοθευμένης διατροφής. Την εκρηκτική αντίφαση: Από τη μια μεριά τεράστια συσσώρευση υλικών πόρων, διευρυμένων κοινωνικών αναγκών και νέων δυνατοτήτων για να απελευθερωθεί ο εργαζόμενος άνθρωπος και να ευτυχήσει με δημιουργικό ελεύθερο χρόνο και τρόπο.

Από την άλλη μεριά, τραγική συσσώρευση φτώχειας, ακρίβειας, ανεργίας, εργασιακής περιπλάνησης, αποξένωσης, πλήρους κατακερματισμού του κοινωνικού ανθρώπου.

Η οικονομική θέση της εργαζόμενης πλειοψηφίας, των συνταξιούχων και άνεργων συνεχώς υποβαθμίζεται. Οι μισθοί - στην καλύτερη των περιπτώσεων - παραμένουν στα ήδη υπάρχοντα χαμηλά επίπεδα, με τον κατώτατο μισθό σε μικτά να ανέρχεται σε 780 ευρώ. Το ίδιο ισχύει και για το κατώτατο ημερομίσθιο που είναι αυτή τη στιγμή ημερομίσθιο στα 34,84 ευρώ. Η συμπίεση του εργατικού εισοδήματος, η έμμεση φορολόγηση, οι αντιδραστικές αλλαγές στην ασφάλιση καθώς και η εμπορευματοποίηση και ιδιωτικοποίηση πτυχών της καθημερινότητας μέσω της διάλυσης του λεγόμενου «κοινωνικού κράτους» έρχεται να επιδεινώσει την κατάσταση. Ξεχωριστή θέση σε αυτή την δυστοπία έχει η ραγδαία αύξηση των τιμών ειδικά σε είδη πλατιάς λαϊκής κατανάλωσης, όπως τα τρόφιμα με μέσο ετήσιο πληθωρισμό για το 2023 να κλείνει στα 4,2% για την Ελλάδα.

Πρόκειται για Αντίφαση του ολοκληρωτικού καπιταλισμού και της βαθιάς δομικής και πολύπλευρης κρίσης του. Αντίφαση που μπορεί να λυθεί μόνο με επαναστατικό τρόπο, με ένα «νέο Σικάγο» ως διεκδίκηση, πρόγραμμα και τρόπο ζωής.

Όλα αυτά ανεβάζουν τον πήχη των απαιτήσεων εργατικής επαναστατικής έμπνευσης, τόλμης, μαχητικότητας και κυρίως βαθύτερης σκέψης για όλο το δυναμικό του ΝΑΡ και της νΚΑ. Απαιτούν την έμπρακτη συμβολή μας σε άμεση ταξική εργατική αντεπίθεση. Αντεπίθεση που μας την επιβάλλουν συγκεκριμένες ανάγκες: α) η ανάγκη νικηφόρων εργατικών αγώνων για απόκρουση – ανατροπή της στρατηγικής αντεργατικής επιδρομής κυβέρνησης – ΕΕ – ΝΑΤΟ – κεφαλαίου, β) η ανάγκη υπέρβασης του εκφυλισμένου, αστικοποιημένου και εργοδοτικού συνδικαλισμού, όσο και του ανεπαρκούς ρεφορμισμού του ΠΑΜΕ, γ) η ανάγκη για ταξική ανασυγκρότηση του εργατικού κινήματος και υπέρβαση του συντεχνιασμού – οικονομισμού – κατακερματισμού, δ) η ανάγκη ριζικής βελτίωσης της προβληματικής εργατικής σύνθεσης του ΝΑΡ

Ως ΝΑΡ για την κομμουνιστική απελευθέρωση καλούμαστε να ανταποκριθούμε στις προοπτικές που ανοίγονται και να χαράξουμε τους δρόμους εκείνους στους οποίους ένα νέο εργατικό κίνημα ανατροπής θα βαδίσει ώστε οι εργαζόμενοι/ες να διεκδικήσουν τον πλούτο που παράγουν για μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση. Με αυτή τη λογική πρέπει να δημιουργήσουμε μία νέα προοπτική στο πώς κινείται και προς τα πού το εργατικό κίνημα. Αυτό σημαίνει μια νέα σχέση οικονομικού και πολιτικού αγώνα αλλά και τακτικής με στρατηγική που όλα αυτά θα πηγάζουν από το περιεχόμενο της ταξικής πάλης, τη στοχοθεσία του και τις μορφές συγκρότησης της. Θεωρούμε πως μια βασική πλευρά είναι η υιοθέτηση από ένα ταξικά ανασυγκροτημένο μαχόμενο εργατικό κίνημα, εκείνων των αιτημάτων που να είναι κοινωνικά αναγκαία, λαϊκά κατανοητά και καπιταλιστικά ανεφάρμοστα.

Με αυτή την παρέμβαση θα θέλαμε να διατυπώσουμε κάποιες πλευρές της στοχοθεσίας που θεωρούμε πως πρέπει να υιοθετηθούν από το εργατικό κίνημα, καθώς μια ολοκληρωμένη απάντηση στο παραπάνω ζήτημα δεν είναι εφικτό να δοθεί σε μερικές γραμμές ενός άρθρου. Με τους παρακάτω στόχους πάλης προσπαθούμε να οικοδομήσουμε τους όρους μιας κινηματικής μαχητικής αντιπαράθεσης με τέτοιο πρόγραμμα και προοπτική ώστε να οδηγήσει τελικά στην ολική ανατροπή του συστήματος.

Κανένας μισθός-σύνταξη κάτω από 1400 ευρώ καθαρά.

Πρόκειται για ένα αίτημα που κινείται πραγματικά στη λογική του «Να χάσει το κεφάλαιο να κερδίσουμε εμείς». Οι αντικειμενικές συνθήκες διαβίωσης καθιστούν τα 1000 ευρώ κατώτερο εργατικό μισθό ένα αίτημα που δεν συμβαδίζει με τις ανάγκες της εργατικής πλειοψηφίας και σίγουρα έχει αμυντική στάση ως προς την πολύπλευρη επίθεση που δέχεται ο λαός. Αντίθετα το αίτημα για 1400 δημιουργεί το έδαφος για ρήξη με τις κύριες επιλογές του συστήματος και καλλιεργεί τις προϋποθέσεις ώστε μέσα από την πάλη γι αυτόν τον στόχο να γίνει υπέρβαση των ορίων του συστήματος και να εκδηλωθεί η αντικειμενική ανάγκη για κατάργηση της υπάρχουσας τάξης πραγμάτων. Η σχέση, η αναλογία μεταξύ μισθού-εργασίας -κέρδους, η μέτρηση της απόστασης και από τις δύο πλευρές γίνεται «η πραγματική στιγμή της οικονομικής ζωής η αποφασιστικά σημαντική στιγμή της ταξικής πάλης (Μαρξ, Grundrisse). Σε αυτή τη στιγμή της ταξικής πάλης τα πιο συνειδητά τμήματα του αγωνιζόμενου λαού καλούνται να έρθουν σε σύγκρουση με τον πυρήνα της σχέσης εκμετάλλευσης ανεβάζοντας τον πήχη της αντιπαράθεσης στο επίπεδο των αναγκών της κοινωνικής πλειοψηφίας.

Ο οικονομικός αγώνας, με τα όποια αντιφατικά στοιχεία που διαθέτει πρέπει να προσεγγίσει τον πολιτικό αγώνα και να ξεπερνάει το επίπεδο των αιτημάτων που θέτει το αυθόρμητο του οικονομικού, με σκοπό την συνολικοποίηση των αιτημάτων που οδηγούν στο τελικό στόχο που είναι ο καπιταλισμός. Ο αγώνας για 1400 ευρώ καθαρά είναι αντικαπιταλιστικός οικονομικός αγώνας και όχι ένας ακόμα οικονομικός αγώνας, ο οποίος μέσα από την ίδια την πράξη των εργατών έχει την τάση να συνδέεται με την αλλαγή του συσχετισμού εξουσίας.

Έχει να κάνει με την απαίτηση να επιστραφεί ένα ελάχιστο τμήμα της κλεμμένης υπεραξίας πίσω στους παραγωγούς του πλούτου. Επιπλέον, συνδέεται ευθέως και με την αμφισβήτηση του επίσημου αφηγήματος για τις λεγόμενες «αντοχές» της οικονομίας, του «ξυσίματος» του πάτου του βαρελιού και άλλων χαριτωμένων εκφράσεων που το κεφάλαιο και το πολιτικό του προσωπικό αναφέρει μόνο όταν έχει να κάνει με την ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών.

Τέλος στοχεύει στην αντιστροφή της κυριαρχίας της αντίληψης που έχει εγκατασταθεί στο μεγαλύτερο κομμάτι της αριστεράς και του εργατικού κινήματος, για το κατά πόσο ένα τέτοιο ή και οποιοδήποτε άλλο αίτημα, είναι κάτω από τις σημερινές συνθήκες εφικτό. Αν τα αιτήματα και οι διεκδικήσεις της εργαζόμενης πλειοψηφίας, αν συνολικά -θα λέγαμε εμείς- το πρόγραμμά σου δεν είναι για τώρα αλλά για κάποια απροσδιόριστη στιγμή του μέλλοντος, τότε καλύτερα να ομολογήσουμε ότι αυτά που λέμε και προτείνουμε είναι για τα θεωρητικά συμπόσια και το μόνο που μπορεί να γίνει είναι το πρόγραμμα των άλλων. Θα γλυτώναμε έτσι πολύτιμο χρόνο.

Ανέφικτο είναι να συνεχίσουμε να ζούμε εμείς και η πλειοψηφία της κοινωνίας με τις συνθήκες που όλοι κι όλες βιώνουμε. Άλλωστε, μετά από μια δεκαετία μνημονίων, άγριας επίθεσης περικοπών και λιτότητας από τη μία και τρομακτικής αύξησης όλων των βασικών προϊόντων και μέσων για την επιβίωση της εργαζόμενης πλειοψηφίας, δεν μπορεί το εργατικό κίνημα να μην υιοθετεί αιτήματα που θα επιδιώκουν την αισθητή βελτίωση της θέσης της εργατικής τάξης και της νεολαίας.

Λιγότερη δουλειά-δουλειά για όλους.

Άμεσα 6ωρο 5νθημερο 30ωρο με αύξηση αποδοχών.

«Με την ανάπτυξη του (ανθρώπου) διευρύνεται το βασίλειο αυτής της φυσικής αναγκαιότητας, γιατί μεγαλώνουν οι ανάγκες του. Ταυτόχρονα όμως διευρύνονται οι παραγωγικές δυνάμεις που ικανοποιούν τις ανάγκες αυτές. Η ελευθερία στον τομέα αυτό μπορεί να συνίσταται μόνο στο ότι ο κοινωνικός άνθρωπος, οι συνεταιρισμένοι παραγωγοί θα ρυθμίζουν ορθολογικά αυτή τους την ανταλλαγή της ύλης με τη φύση, θα την υποτάσσουν στον κοινό έλεγχο από μέρους τους, αντί να κυριαρχούνται από αυτήν σαν από μια τυφλή δύναμη, όταν θα την πραγματοποιούν με την μικρότερη δυνατή δαπάνη δυνάμεων και κάτω από όρους αντάξιους και ταιριαστούς προς την ανθρώπινη φύση τους. Ωστόσο αυτό παραμένει πάντα ένα βασίλειο της ανάγκης. Πέρα από αυτό αρχίζει η ανάπτυξη των δυνάμεων του ανθρώπου σαν αυτός καθαυτός σκοπός, το πραγματικό βασίλειο της ελευθερίας, που μπορεί όμως να ακμάσει μόνο πάνω στη βάση εκείνου του βασιλείου της ανάγκης. Ο βασικός όρος είναι η συντόμευση της εργάσιμης ημέρας.( Μαρξ Κ., Το Κεφάλαιο, τ. ΙΙΙ, σελ. 1007-1008)

Κριτήριο του ανθρώπινου πλούτου είναι ο ελεύθερος χρόνος. Δεν μιλάμε όμως γενικά για ελεύθερο χρόνο. Κυρίως αναφερόμαστε στην αναγκαιότητα για την θεώρησή του ως βασικό τμήμα του αγώνα για την ανατροπή της σχέσης του χρόνου εργασίας που απαιτείται για να παράγει ο εργαζόμενος τα αναγκαία για την αναπαραγωγή της εργατικής του δύναμης, σε σχέση με τον χρόνο εργασίας που δουλεύει προς όφελος του εργοδότη του. Όταν η τεράστια εξέλιξη της τεχνολογίας κάνει πλέον άμεσα ορατή τη δυνατότητα για δραστική μείωση του εργάσιμου χρόνου, δεν πρέπει να έχουμε προμετωπίδα την υπεράσπιση του οκτάωρου. Αντίθετα, - και γι’ αυτό μιλάμε για κριτήριο και μέτρο του ανθρώπινου πλούτου - είναι παραπάνω από ώριμο να τεθεί το αίτημα για δραστική μείωση του εργάσιμου χρόνου άμεσα στο εξάωρο, ώστε να αντιστραφεί αυτή η σχέση, να χάσει δηλαδή πλούτη και κέρδος το κεφάλαιο προς όφελος της εργασίας. Όταν στα τέλη του 19ου αιώνα, το εργατικό κίνημα, έστω και δειλά στην αρχή, άρχισε να βάζει το αίτημα για 8ωρο, ο εργάσιμος χρόνος ήταν 12-14 ώρες. Σήμερα σχεδόν 150 χρόνια μετά δεν μπορεί να μην διατυπώνεται θαρρετά το αίτημα για άμεση και δραστική μείωση του χρόνου εργασίας.

Αντιπαράθεση με τις νέες μορφές εντατικοποίησης, ελαστικοποίησης, κατακερματισμού και αποξένωσης.

Η πανδημία, μεταξύ άλλων, ήρθε να συμπληρώσει τις ελαστικές σχέσεις αφήνοντάς μας τον αναβαθμισμένο πλέον ρόλο της τηλεργασίας. Αναφερόμαστε κυρίως σε αυτήν, γιατί για τις ελαστικές σχέσεις εργασίες, έχουμε πει πολλά. Άλλωστε στον καπιταλισμό σχεδόν όλες οι μορφές εργασίας, κατακερματίζουν την ζωή των εργαζόμενων. Η τηλεργασία μπορεί να λειτουργήσει, ως μοχλός δημιουργίας ασαφών ορίων ανάμεσα στην εργάσιμη μέρα και στον ελεύθερο χρόνο των εργαζομένων.

Με τον μανδύα της δήθεν ανεξαρτητοποίησης του εργαζομένου και την δυνατότητα κατανομής του χρόνου η εργασία ελαστικοποιείται ακόμα περισσότερο και το σπίτι από χώρος προσωπικών στιγμών μετατρέπεται σε προέκταση του γραφείου. . Μεγάλο μέρος του λειτουργικού κόστους που γλιτώνουν οι επιχειρήσεις- ρεύµα, κλιµατισµός, σύνδεση internet κ.α. το φορτώνονται οι εργαζόμενοι, ενώ σε πολλές περιπτώσεις ο εταιρικός εξοπλισµός που παρέχεται είναι ο λιγότερος δυνατός, Πλέον με την τηλεργασία αμφισβητείται το δικαίωμα των εργαζομένων στην αποσύνδεση πέρα από το ωράριο εργασίας, Ακόμα, η δυνατότητα που δίνεται στην εργοδοσία για πλήρη έλεγχο της δραστηριότητας του εργαζομένου δημιουργεί ένα περιβάλλον πλήρους παρακολούθησης και εποπτείας της ζωής του δημιουργώντας σοβαρά ζητήματα παραβίασης . Τέλος και βασικότερη αρνητική πτυχή της τηλεργασίας ειδικά για όσους/ες συνδικαλίζονται στους χώρους δουλειάς αφορά την κατάργηση κάθε συλλογικού πνεύματος στον χώρο εργασίας, στην αποξένωση και την ενίσχυση ατομικών δρόμων και πρακτικών σε βάρος των σωματείων και των συλλογικών δρόμων των διεκδίκησης και οργάνωσης των εργαζομένων.

Η ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας, παρότι μπορεί να αξιοποιηθεί προς όφελος του κόσμου της εργασίας, χρησιμοποιείται (από το κεφάλαιο) ως «όπλο» για τη μεγαλύτερη καθυπόταξη και εκμετάλλευση της εργατικής τάξης, ιδιαίτερα των νεότερων ηλικιών της, σε ρυθμούς και όρους εντατικοποιημένης-καταπιεζόμενης και αλλοτριωτικής εργασίας. Μόνο εφόσον η τηλεργασία αποτελεί δικαίωμα του εργαζόμενου που μπορεί να το ασκήσει προς όφελος του, όπως όταν υπάρχει αδυναμία μετακίνησης λόγω μόνιμου προβλήματος υγείας και όχι αντικείμενο της σύμβασης ούτε περιεχόμενο του διευθυντικού δικαιώματος του εργοδότη, μπορεί να μπει ένα φρένο στην προσπάθεια του κεφαλαίου να καταργήσει κάθε διάκριση εργάσιμου και ελεύθερου χρόνου.

Τα παραπάνω αποτελούν πρωτοβουλίες παρέμβασης με ανατρεπτικό πολιτικό περιεχόμενο σε κρίσιμα πεδία αντιπαράθεσης. Συνολικότερα, το ζήτημα των στόχων πάλης αποτέλεσε σημείο που απασχόλησε έντονα τη συζήτηση μας στις προσυνεδριακές διαδικασίες και για αυτό καταθέτουμε ως ΟΒ τις παραπάνω προτάσεις. Κατανοούμε ότι χρειάζεται συνολική και συντονισμένη προσπάθεια σε πολλά επίπεδα, ώστε αυτά να υιοθετηθούν όχι μόνο από την αντικαπιταλιστική πτέρυγα, αλλά συνολικά από το εργατικό κίνημα και να αποτελέσουν κομμάτι ενός συνολικού προγράμματος μαχητικών διεκδικήσεων. Ωστόσο, το πρώτο βήμα -εφ’ όσον συμφωνούμε- είναι να τα θέσουμε δημόσια και ανοιχτά.

ΟΒ Βορειοδυτικών Οργάνωσης Αττικής του ΝΑΡ