Ομιλία της Γ. Ιωαννίδου στην εκδήλωση παρουσίασης των Θέσεων για το 5. Συνέδριο

Ολόκληρη η Εισηγητική ομιλία της Γιώτας Ιωαννίδου, μέλος του γραφείου της Οργάνωσης Αττικής του ΝΑΡ, στην Εκδήλωση παρουσίασης των Θέσεων της ΠΕ για το 5ο Συνέδριο του ΝΑΡ, 16/12/2023, Νομική σχολή-Αθήνα.

Φίλοι και φίλες, σύντροφοι και συντρόφισσες,

Στο 5^ο Συνέδριο μας επιχειρούμε να ψηλαφίσουμε απαντήσεις και να τις καταθέσουμε προς συζήτηση, στο ερώτημα μιας συνολικής, στρατηγικής απάντησης απέναντι σε έναν καπιταλισμό που προελαύνει παράγοντας βαρβαρότητα σε όλα τα πεδία, σε έναν καπιταλισμό που συνιστά αναχρονισμό για την ανθρωπότητα. Και σε ότι απορρέει από αυτή σε επίπεδο τακτικής, πολιτικής, εργατικού κινήματος, προτεραιοτήτων, δρόμων και υποκειμένου για την προσέγγισή της, με μια υπογράμμιση στο τελευταίο. Θεωρούμε δηλαδή ότι είναι επείγουσα και αναγκαία αλλά και δυνατή μια σύγχρονη αντικαπιταλιστική, εργατική απάντηση με κομμουνιστική προοπτική προς μια κοινωνία των ελεύθερων, συνεταιρισμένων παραγωγών χωρίς εκμετάλλευση και ιδιωτική ιδιοκτησία. Επιχειρούμε να τοποθετήσουμε αυτή την απάντηση όχι απλά σε επίπεδο θεωρίας. Αλλά ανιχνεύοντας στόχους, δρόμους και υποκείμενα στο σήμερα, αποφεύγοντας την ευκολία της συνήθειας σε μια πραγματικότητα που -κατά την κυρίαρχη λογική- δεν αλλάζει.

Από αυτή τη σκοπιά αναλύουμε και διαβάζουμε την περίοδο, τις αντικειμενικές και υποκειμενικές συνθήκες στην αλληλοσχέτισή τους. Όχι ως δημοσιολόγοι αναλυτές αλλά σαν μέρος του υποκειμένου που επιζητά την κοινωνική αλλαγή. Δε συμφωνούμε με την εκτίμηση του συρμού «αυτά τα ξέρουμε όλοι, το ζήτημα είναι τώρα τί κάνουμε», ακόμη και όσοι/ες μιλούν με αυτή την οπτική, δε διαβάζουμε όλοι την περίοδο με τον ίδιο τρόπο, δεν οδηγούμαστε στα ίδια συμπεράσματα. Ειδικά όσον αφορά όχι την επιφάνεια του «φαίνεσθαι» αλλά τις βαθύτερες αιτίες του «είναι της». Αυτή είναι η αφετηρία της τοποθέτησης διαφορετικών δια ταύτα.

Στο 2^ο κεφάλαιο των Θέσεων – αφού έχουμε τοποθετήσει προηγούμενα τις εξελίξεις σε όλα τα επίπεδα στον καπιταλισμό της εποχής μας, όχι μόνο στο επίπεδο της οικονομίας αλλά και στα ζητήματα των πολιτικών δυνάμεων, της ιδεολογίας, των ανθρώπινων σχέσεων και των σχέσεων με τη φύση κ.λπ.- κάνουμε μια προσπάθεια να τοποθετήσουμε τα πιο κρίσιμα κατά τη γνώμη μας ζητήματα όπως αντανακλώνται στους κοινωνικο-πολιτικούς συσχετισμούς στη δυναμική τους διαμόρφωση μέσα στο πλαίσιο της εποχής. Όχι στατικά αλλά στην εξέλιξή τους και προσπαθώντας να αναδείξουμε τις αντιφάσεις, τις δυσκολίες και τις προκλήσεις.

Κεντρική ματιά μας αποτελεί η προσπάθεια να απεικονίσουμε και τους δύο πόλους μιας ταξικής πάλης που μαίνεται αδυσώπητα και συνεχώς, αν και συνήθως αφανώς. Υπόκωφη είναι η βουή των ελαυνόντων γεγονότων.

Από τη μια, σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της υφηλίου μαίνεται ένα κοινωνικός πόλεμος, με χαρακτηριστικά λεηλασίας της εργατικής δύναμης, της φύσης, του ανθρώπου και της ζωής, απροκάλυπτα επιθετικός από τον κόσμο του κεφαλαίου, πολεμικός, με προληπτικό αντεργατικό και αντινεολαιίστικο πραξικόπημα διαρκείας ενάντια σε κάθε αντίσταση ή απειλή αντίστασης, από ένα βαθύ ολοκληρωτικό αστικό κράτος ή τις διεθνείς τους συγκροτήσεις. Ελλείψει συνεκτικού οράματος για ένα καλύτερο κόσμο, που να μην μπάζει κρύο, κραδαίνει απειλητικά το ιδεολόγημα του μοναδικού κόσμου, του τέλους της ιστορίας των κοινωνικών συστημάτων. Τίποτα δε μειώνει αυτή την επιθετικότητα από ακραίες καταστροφές, πανδημία, προσφυγιά, θάνατος κλπ που επιφέρει. Τις παρουσιάζει σαν αφορμές έντασης της επιθετικότητάς του.

Από την άλλη δεν υπάρχει απλά ένα στρατόπεδο ηττημένων που προσπαθούν να επιβιώσουν. Ναι η γενική υποχώρηση δεν έχει ανατραπεί, η φορά του βέλους της ιστορίας δεν έχει αλλάξει αλλά υπάρχουν σημάδια αντίστασης, ζώνες αμφισβήτησης με εξάρσεις και υφέσεις και με ένα καθοριστικό όμως χαρακτηριστικό. Ενώ στην καρδιά τους έχουν το κοινωνικό ζήτημα και την ανάγκη να νικήσουν το καπιταλιστικό τέρας αδυνατούν να στοχεύσουν στην καρδιά της πολιτικής που το γεννά, το ισχυροποιεί και το αναπαράγει.

Στο βιβλίο «World Protests: A Study of Key Protest Issues in the 21st Century», του οίκου Springer, που κυκλοφόρησε το 2021, για τις πολιτικές ηγεσίες, αναλύονται 2.809 εκδηλώσεις μαζικής διαμαρτυρίας τη 15ετία 2006-2020 σε 101 χώρες, όπου ζει το 93% του ανθρώπινου πληθυσμού. Πρόκειται για διαμαρτυρίες κυρίως σε χώρες μεσαίου ή υψηλού εισοδήματος, όπως αναφέρεται, που αμφισβητούν το κυρίαρχο οικονομικό μοντέλο, ότι δεν δουλεύει παρά για τον μεγάλο πλούτο. Στο ερώτημα «Πόσο σοβαρά είναι άραγε τα πράγματα;» πολλοί από τους συντάκτες των αναλύσεων θυμίζουν ότι στην Ιστορία υπήρξαν περίοδοι όπου μεγάλες μάζες ανθρώπων επαναστάτησαν απαιτώντας αλλαγή, όπως το 1848, το 1917, το 1968». Τι συμβαίνει λοιπόν;

Δε συμφωνούμε με τη λογική της καταστροφολογίας, μιας ήττας συνολικά του εργατικού κινήματος που δεν αφήνει δήθεν περιθώριο για μεγάλα λόγια και μεγάλες πράξεις. Ούτε και με ψευδοαριστερές λογικές που βλέπουν το κίνημα πάντα σε ανοδική πορεία αθροίζοντας την κίνησή του. Τελικά και οι δύο αυτές αντιλήψεις καταλήγουν στο ότι δεν έχουμε να κάνουμε και περισσότερα ή άλλα διαφορετικά πράγματα από αυτά που κάνουμε μέχρι τώρα. Δεν απαντούν.

Για να απαντήσουμε, στο φόντο της παραπάνω διαπάλης που εξελίσσεται διαρκώς, ξεχωρίζουμε κάποια κατά τη γνώμη μας κρίσιμα ζητήματα που ταλαιπώρησαν και συνεχίζουν να ταλαιπωρούν την Αριστερά.

Η χρεωκοπία του «αριστερού κυβερνητισμού» και της αποθέωσης του κοινοβουλευτισμού ως δρόμου κοινωνικής καλυτέρευσης, είναι το πρώτο από αυτά. Της λογικής δηλαδή -και της συνακόλουθης πρακτικής- της δυνατότητας φιλολαϊκής κυβερνητικής διαχείρισης του αστικού κράτους εντός ΕΕ, ΟΟΣΑ, κλπ. καπιταλιστικών πυλώνων ως απάντησης στο βάθεμα της κοινωνικής ανισότητας και της πληγωμένης αστικής δημοκρατίας. Οι εξελίξεις με την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ στην Ελλάδα, αλλά και με όσους έθεσαν εαυτόν εκτός Συριζα αλλά παρέμειναν εντός αυτής της λογικής, οι αντίστοιχες κυβερνήσεις σε πολλές χώρες της Ευρώπης και της Λατινικής Αμερικής, δείχνουν ότι ακόμη και η όποια φιλολαϊκή διακήρυξη γρήγορα τσακίζεται από την καπιταλιστική επίθεση, δυστυχώς συντηρητικοποιώντας τον κόσμο ή και τσακίζοντας τον μέσα από την ενσωμάτωση και την απογοήτευση. Ανοίγοντας το δρόμο στην ακροδεξιά και το φασισμό. Όποιος στην εποχή μας «ζητά τα λίγα χάνει τα ελάχιστα».

Λέει ο Αλέν Μπαντιού σε μια συνέντευξή του στο ΠΡΙΝ, ότι όλα αυτά τα πολύμορφα κινήματα, «ελλείψει μιας κοινής πολιτικής πρότασης, σαφώς απαλλαγμένης από τους περιορισμούς του σύγχρονου καπιταλισμού, καταλήγουν σε αρνητική ενότητα εναντίον ενός κυρίου ονόματος» Μουμπάρακ δίνε του, φασίστα Μπολσονάρο πάρε δρόμο, Μόντι φύγε, Τράμπ έξω. …. Τελικά καταλήγουν έτσι σε ενισχυμένη διατήρηση της εξουσίας, εύθραστες, επιφανειακές αλλαγές που πολλές φορές αποδεικνύονται χειρότερες από εκείνον εναντίον του οποίου εξεγείρονται «Ο Μουμπάρακ έφυγε, αλλά ο Σισι είναι χειρότερη εκδοχή στρατιωτικής εξουσίας, Ο Μακρόν , ο Μόντι, ο Μπολσονάρο , η θρησκευτική καμαρίλα του Ιράν..» και συμπληρώνουμε εμείς: Δεν υπάρχει πιο τραγική απόδειξη από την άνοδο του Μιλέι με το αλυσοπρίονο στην Αργεντινή.

Όσο δεν κατανοούνται τα παραπάνω και η συζήτηση εξακολουθεί να γίνεται με τον ίδιο τρόπο, οι ίδιες προτεινόμενες λύσεις θα επανέρχονται με άλλα ρούχα (π.χ. Δημοκρατικό Μέτωπο), καθιστώντας την αριστερά «εξημερωμένο κατοικίδιο» ενός συστήματος που βάζει φωτιά στην αυλή του.

Τοποθετούμαστε καθαρά σε αυτό: Θέλουμε να δικαιώσουμε τους φόβους των αστών που περιγράφηκαν στην παραπάνω έρευνα, που φοβούνται μια επανάσταση . Θέλουμε να συζητήσουμε και να δράσουμε για να συγκροτήσουμε το αντίπαλο δέος στην καπιταλιστική βαρβαρότητα, ενός ισχυρού κομμουνιστικού ρεύματος, επαναστατικής ανατροπής με σημαίες του κόσμου της εργασίας κι όχι αλλότριες.

Μήπως επειδή λοιπόν ο κυβερνητισμός οδηγεί εκεί, και οι προϋποθέσεις για επανάσταση δεν είναι ώριμες, αρκούν αγώνες διαμαρτυρίας ως ανακούφιση και ως μέσον κομματικής ενίσχυσης και αλλαγής των εκλογικών συσχετισμών μέχρι να… ή ως δρόμος συγκέντρωσης δυνάμεων για να… στο μέλλον; Αυτό είναι ένα δεύτερο ερώτημα που ταλαιπωρεί την αριστερά και έρχεται όλο και πιο συχνά τελευταία. Πρόκειται για μια στατική ματιά, που ιστορικά μέχρι τώρα οδηγεί πάλι στην ενσωμάτωση της εργατικής αγωνίας και δυσαρέσκειας στο αστικό πλαίσιο. Η δυναμική των ανθρώπων εξελίσσεται, καλλιεργείται, ξεδιπλώνεται στην αντιπαράθεση με τον αντίπαλο και τα όπλα του καθημερινά και με μοναδικό όριο την ανατροπή του. Δεν υπάρχει δυναμική, συγκρότηση συλλογικοτήτων και ανάπτυξη αντίπαλου δέους προβλέψιμου και οριοθετημένου. Ελάχιστη απειλή που να μην μπορεί να αδρανοποιήσει δέχεται το σύστημα από αυτό. Αλλά και ένας κομμουνισμός που δεν καθοδηγεί την καθημερινή πράξη για την ανατροπή της υπάρχουσας τάξης πραγμάτων, παίρνει διαζύγιο από ότι επαγγέλλεται. Ιστορικά αυτό το έχει πληρώσει η επαναστατική αριστερά. Το Πολυτεχνείο και η εξέγερση του Νοέμβρη ήταν ένας σταθμός που φώτισε αυτή τη συζήτηση, που γινόταν στο όνομα των συνθηκών αλλά συνεχίστηκε κι όταν οι συνθήκες βοούσαν για το αντίθετο.

Και περνάμε σε ένα τρίτο σημείο: αφού απορρίπτετε τα δύο προηγούμενα και δεν μπορούν να γίνουν ριζικές αλλαγές εντός καπιταλισμού ας αφήσουμε την πολιτική και ας πάμε σε μάχη μέχρι εσχάτων σε συγκεκριμένα ζητήματα, χώρους ή θέματα. Όχι προσπάθεια συνολικοποίησης γιατί θα διαφωνήσουμε στην κατεύθυνση, όλες οι δυνάμεις μόνο για ένα στόχο ή άθροισμα στόχων σχετικά εφικτό.. Η στάση αγωνιστικών δυνάμεων με τέτοια αντίληψη τιμά πολλές φορές την αυτοθυσία των αγωνιστών της αλλά μας καθιστά τυφλούς στην στόχευση στην καρδιά του τέρατος. Και είναι εξ αρχής σχετικά υπονομευμένη, αφού ο περιορισμός της την καθιστά ευάλωτη.

Οι παραπάνω πολιτικές τάσεις δεν διαχωρίζονται με σινικά τείχη. Έχουν επίσης ένα κοινό χαρακτηριστικό. Αφορμούν από τα όρια που βάζει ο αντίπαλος και ο συσχετισμός που χτίζει, θεωρώντας τα ως σώφρονα ρεαλισμό. Τελικά εγκλωβίζονται στο παρόν που αδυνατούν να αλλάξουν

Στις θέσεις, επεξεργαζόμαστε και θέτουμε σε συζήτηση μια 4^η τάση που θεωρούμε ότι το ρεύμα μας αποτελεί μέρος της. Την εμφάνιση μιας μαζικής εργατικής πολιτικής, ανεξάρτητης από την αστική πολιτική, επαναστατικής, ενός σύγχρονου αντικαπιταλιστικού ρεύματος κομμουνιστικής προοπτικής.

Υπογραμμίζουμε δύο καθοριστικά χαρακτηριστικά της πρότασής μας που είναι σε διαλεκτική σύνδεση. Επιδιώκουμε να χτίσουμε ρεύμα με θετικό κομμουνιστικό πρόταγμα, στα λόγια και στην πράξη, για την επαναστατική κοινωνική αλλαγή και την αποτελεσματική αναμέτρηση με την καπιταλιστική βαρβαρότητα. Αυτό καθορίζει όλη μας τη σκέψη και τη δράση για το πρόγραμμα, το κόμμα, το μέτωπο, το νέο εργατικό κίνημα και για αυτό υποστηρίζουμε και αναπτύσσουμε την πλήρη ανεξαρτησία από την αστική πολιτική. Αλλά και επειδή επιδιώκουμε την ανεξαρτησία μας από την αστική πολιτική μπορούμε να υπηρετήσουμε την επαναστατική μας στρατηγική και τακτική.

Πώς μπορείτε να προχωρήσετε σε αυτό; Δε βλέπετε τη γίνεται γύρω σας; Ποιος τα ακούει αυτά από τον κόσμο; Μας λένε πολλοί σύντροφοι και συντρόφισσες άλλων ρευμάτων, πολλές φορές καλοπροαίρετα.

Για να αναπτυχθεί αυτή η προσπάθεια πρέπει πρώτα να συμφωνήσουμε στην ειλικρινή τοποθέτηση του ζητήματος. Δεν συμφωνούμε ότι η αριστερά τα λέει αυτά ή πολύ περισσότερο ότι τα κάνει αλλά ο κόσμος δεν ακολουθεί. Πολλές φορές η θεωρία δεν συναντά την πράξη, ή όταν συναντιούνται δεν αναγνωρίζονται, Ίσως να ακούγονται σε κάποια συνέδρια ή διαλέξεις σαν κατεύθυνση ή ανάγκη. Δεν αποτελούν όμως μέρος της καθημερινής συζήτησης. Δεν τα αναγνωρίζει κάποιος στην καθημερινή πράξη. Προφανώς δεν είναι εύκολο. Μακριά από μας οι ευκολίες και οι σιωπές. Αλλά να ξεκινήσουμε από το πρωταρχικό. Να συμφωνήσουμε ότι η αριστερά πρέπει να επανενωθεί με το σκοπό της και να τα πει. Αυτό δεν είναι ιδεολογισμός ή ουτοπία. Δεν είναι ουτοπικό να πιστεύεις ότι είναι δυνατόν και αναγκαίο να υπάρξει μια κοινωνία ελεύθερη και να καλείς σε αγώνα για να τη φέρεις πιο κοντά. Ουτοπικό είναι να πιστεύεις ότι αυτή θα έρθει χωρίς τη συλλογική, επαναστατική δράση μόνο επειδή το επιθυμείς ή το διατυπώνεις. Και προφανώς δεν θέλουμε να κλείσουμε μια συζήτηση ειλημμένων συμπερασμάτων. Το ζήτημα είναι να συνειδητοποιήσουμε την προωθητική και κινητήρια δύναμη των ερωτημάτων και όχι να τα κλείσουμε με βιασμένες απαντήσεις.

Η αριστερά πρέπει να κάνει το αδύνατο δυνατό, έλεγε ο Σαραμάγκου. Προς την κοινωνική απελευθέρωση και την ανθρώπινη χειραφέτηση. Που όταν κανείς βλέπει στατικά το παρόν, του φαντάζει αδύνατο. Σκέφτεται το μέλλον σαν μια στην καλύτερη περίπτωση βελτιωμένη εκδοχή του. Δεν θέλουμε να καθησυχάσουμε τους νέους ανθρώπους από την απώλεια της καθοριστικής ιδιότητας τους να σχεδιάζουν το μέλλον τους. Μιλώντας με ευκολίες για να εκμαιεύσουμε μια εύκολη συγκατάθεση ανάθεσης.

Η χειραφέτηση όμως είναι μια πολεμική διαδικασία εναντίον των όρων διαμόρφωσης της κοινής γνώμης. «Δεν περιορίζεται σε μια νοσταλγική αντικαπιταλιστική επιθυμία χωρίς χρέωση. Προϋποθέτει τη διαρκή ρήξη με το αλάθητο της κοινής γνώμης. Χειραφέτηση είναι η απελευθέρωση της λαϊκής βούλησης από τα δεσμά των προκαταλήψεων που την κατευθύνουν».

Τι σημαίνει για εμάς «σύγχρονη κομμουνιστική επαναθεμελίωση»;

Πρώτα απ όλα πιστεύουμε ότι η ιστορία δεν τελειώνει στον καπιταλισμό. Τοποθετούμε κάποιες ιδέες στο κείμενο για την κοινωνία που αξίζουμε. Δε μιλάμε για έναν ανεπτυγμένο δήθεν πιο ανθρώπινο καπιταλισμό

Η εξέλιξη της ανθρώπινης κοινωνίας σε ισορροπία με τη φύση, προς μια κοινωνία ελευθέρων συνεταιρισμένων παραγωγών, χωρίς εκμετάλλευση και ιδιωτική ιδιοκτησία προϋποθέτει: στο κέντρο της παραγωγής να μπει ο άνθρωπος κι όχι το καπιταλιστικό κέρδος, αναπροσαρμόζοντας το χαρακτήρα και τη στόχευσή της, σε παραγωγή προϊόντων με αξία χρήσης, φυσικά αποδεκτών και διευθυνόμενη από τους εργαζόμενους. Η εργασία από καταναγκαστική δραστηριότητα αποξένωσης για την κάλυψη των ζωικών, ανθρώπινων αναγκών να μετατραπεί σε δημιουργική δραστηριότητα ανάπτυξης των ανθρώπων. Ο παραγόμενος πλούτος να ανήκει στους παραγωγούς του. Ο χρόνος να γεμίζει με γνώση, μόρφωση, τέχνες, πολιτισμό, καλλιέργεια και δημιουργική εργασία. Ο ταξικός καταμερισμός εργασίας να καταργηθεί και η επιστήμη από δύναμη επί των ανθρώπων να γίνει δύναμη για τους ανθρώπους. Να κατακτηθεί η ελευθερία από.. και να περάσουμε στην ελευθερία για να… Το άτομο και το σύνολο να είναι έννοιες αλληλένδετες ενός κοινωνικού ατόμου… Οι ανθρώπινες σχέσεις να πάψουν να είναι αλλοτριωμένες σχέσεις πραγμάτων, για να δημιουργηθεί η βάση για την εξάλειψη κάθε μορφής διάκρισης ή καταπίεσης

Στη θέση 43 ξεχωρίζουμε την αναγκαιότητα οι δυνατότητες της εποχής να μεταφραστούν σε θέσεις ενός σύγχρονου κομμουνιστικού προγράμματος, όπως

• Η δυνατότητα ενός σύγχρονου προλεταριάτου, πιο μορφωμένου, δημιουργικού, πολυάριθμου, κοινωνικοποιημένου, διεθνοποιημένου, ικανού να «διευθύνει» τη ζωή του χωρίς εργοδότες και κράτος, να γίνει κύριο της παραγωγής και των δημόσιων υποθέσεων, να απελευθερώσει μαζί με τον εαυτό του όλη την κοινωνία.
• Η ανάγκη διεκδίκησης της κυριαρχίας των παραγωγών πάνω στον πρόσθετο χρόνο εργασίας για την κατάργησή του, αύξησης του ελεύθερου χρόνου ως μέτρου του κοινωνικού πλούτου, ενοποίησης του ανθρώπινου χρόνου.
• Η δυνατότητα αύξησης του βαθμού δημιουργικότητας της εργασίας, επανασύνδεσης του ανθρώπου με τη ζωτική του ουσία και τον κοινωνικό του εαυτό ‒που καταπνίγεται και στρεβλώνεται από την εξουσία του κεφαλαίου‒, ριζικού μετασχηματισμού του περιεχομένου και της μορφής των παραγωγικών μέσων και μεθόδων, συνολικά των παραγωγικών δυνάμεων και του προσανατολισμού τους στην εξυπηρέτηση των πραγματικών κοινωνικών αναγκών.
• Οι ενισχυμένες δυνατότητες ενότητας της παραγωγής με την εκπαίδευση, της διαμόρφωσης του συλλογικού, πολυτεχνικού, επιστημονικού εργάτη που θα μπορεί να λειτουργεί σε ευρύτερο εθνικό και διεθνικό πλαίσιο χάρη στην ικανότητά του να διατρέχει όλους τους τομείς-κύκλους παραγωγής και γνώσης σε όλη του τη ζωή ταυτόχρονα με τις δυνατότητες καλλιέργειας και απόλαυσης της τέχνης και της επιστήμης.
• Η κατάργηση του ταξικού καταμερισμού εργασίας στην παραγωγή, στη γνώση και στις δημόσιες υποθέσεις.
• Η δυνατότητα παραγωγής προϊόντων με αξία χρήσης αντί για εμπορεύματα με ανταλλακτική αξία.
• Η κοινωνική τάση για κατάργηση των συνόρων, η αναγκαιότητα και η δυνατότητα για παγκόσμια ισότιμη συνεργασία λαών και χωρών.
• Η υπέρβαση της αντίθεσης κοινωνίας-φύσης με ισορροπία, ώστε να αναπτύσσεται σχέση αρμονικής αλληλεπίδρασης.
• Η απελευθέρωση της επιστήμης από τα δεσμά του κέρδους και της καταπίεσης, με ανθρώπους που θα συμμετέχουν ενεργά στην επιστημονική έρευνα, θα δημιουργούν, και δεν θα χρησιμοποιούν απλώς, γνώσεις, θα σχεδιάζουν καθολικά για τις ανθρώπινες, κοινωνικές ανάγκες.
• Η ενίσχυση της ικανότητας του ανθρώπου να αποφασίζει ελεύθερα, να επιλέγει και να ορίζει τις πράξεις του, να πάψει να είναι έρμαιο τυφλών δυνάμεων που κυριαρχούν πάνω του,
• Η επιβεβαίωση του ανθρώπου ως καθολικού, ενσυνείδητου, κοινωνικού όντος μέσα από τη δραστηριότητά του, από τη συμβολή του στην ευημερία του κοινωνικού συνόλου, από την παραγωγή ενός αντικειμενικού κόσμου, την ισορροπημένη αλληλεπίδραση του με τη φύση, ως το γράψιμο ενός ποιήματος, τον φιλοσοφικό αναστοχασμό, την πολύπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητάς του, την απόλαυση του έρωτα και της αγάπης και το κτίσιμο ουσιαστικών σχέσεων

Θα συμφωνήσουμε πιθανά ότι όλα αυτά είναι αναγκαία. Είναι όμως δυνατά; Οι δυνατότητες μας περιστοιχίζουν σε κοινή θέα. Διαστρεβλωμένες ή ακυρωμένες από την καπιταλιστική οπτική, μετατρεπόμενες στο αντίθετό τους. Π.χ. σχέση ανόδου της παραγωγικότητας με την απελευθέρωση του χρόνου – γίνεται ελαστικότητα και δυνάστευση σε όλο το χρόνο του εργαζόμενου ή η ανάπτυξη της επιστήμης που η καπιταλιστική ιδιοποίηση των επιτευγμάτων του ανθρώπινου νου την καταλήγει σε πατέντα για λίγους, δύναμη εξουσιασμού και αδυνατότητα ανάπτυξης λόγω ιδιοκτησίας. Με πιο κοντινό παράδειγμα αυτό της πανδημίας όπου φάνηκε ότι ο καπιταλισμός δε διστάζει μπροστά στην καταστροφή της ανθρώπινης ζωής, προκειμένου να υπηρετήσει την ανάπτυξη των κερδών του. Ενώ αυτοί που παράγουν τον κοινωνικό πλούτο και υπηρετούν την ανθρώπινη ζωή μπορούν να αντιμετωπίσουν με ταξική, βαθιά ανθρωπιστική ματιά το ανθρώπινο παρόν και μέλλον, από τους δημόσιους υγειονομικούς και γιατρούς έως τους εργάτες και τους ντελιβεράδες.

Αν αντιμετωπίσουμε το παρόν όχι στατικά αλλά ως στιγμή κίνησης από το παρελθόν προς το μέλλον, θα μπορέσουμε να κοιτάξουμε στο παρόν ερμηνεύοντας βαθύτερα τα νέα δεδομένα της κοινωνικής, ταξικής πάλης. Να κοιτάξουμε προς τα πίσω για να μελετήσουμε με κριτική, υλιστική, διαλεκτική ματιά την ιστορία, την εξέλιξη των κοινωνικών συστημάτων και του ανθρώπου και να αξιοποιήσουμε την εμπειρία -θετική και αρνητική- κάθε επαναστατικής απόπειρας που απέτυχε, ως εφόδιο για αυτήν που θέλουμε να πετύχει. Να προβάλλουμε στο μέλλον την απελευθερωτική-χειραφετητική δυνατότητα οικοδομώντας εκεί παρατηρητήρια του παρόντος, που θα το φωτίσουν καλύτερα. Όπλο μας σε αυτή την αναζήτηση δεν μπορεί παρά να είναι η δημιουργική ανάπτυξη του μαρξισμού.

Όλα αυτά κατά τη γνώμη μας δεν μπορεί κανείς να τα δει μόνος του. Κανείς δεν αλλάζει μόνος του αλλά σε στενή σχέση με τους άλλους ανθρώπους, ως κομμάτι ενός συστήματος αλληλεπιδράσεων, ως μέρος μεγάλων συλλογικοτήτων. Η σύγχρονη εργατική τάξη μπορεί να αλλάξει τον κόσμο Η κομμουνιστική απελευθέρωση θα είναι συλλογική δημιουργία της εργατικής τάξης, των σύμμαχων λαϊκών στρωμάτων, της ανυπότακτης νεολαίας και των οργανικά στρατευμένων διανοούμενων. Του πολιτικού κινήματός τους και του αντικαπιταλιστικού μετώπου τους. Για αυτό είναι ανάγκη να υπερβούμε την κρίση και τη χρεωκοπία του υποταγμένου-ηττημένου κομμουνιστικού κινήματος και να συγκροτήσουμε ένα σύγχρονο κομμουνιστικό πρόγραμμα και κόμμα επαναστατών, ομοϊδεατών, ενότητας σκοπών και δράσης, συντροφικότητας και αλληλεγγύης, με θεωρία, πολιτισμό και αισθαντικότητα.

Γιατί όπως γράφει ο Κίμωνας Ρηγόπουλος:

«Ανάποδος καιρός και το πλήρωμα ζαλισμένο. Με κύματα βουβά που στις κορυφές τους δεν ασπρίζουν. Με τεμαχισμένο το όλον ώστε να ελέγχονται οι επιμέρους αντιστάσεις και οι περιστασιακοί στασιαστές. Όμως ας αφήσουμε τις μεταφορές και την καλολογία. Είμαστε ακόμα όρθιοι για να το αλλάξουμε. Να βρούμε τη ρότα και να φωνάξουμε λυτρωμένοι αντί για θάλαττα, θάλαττα: Άνθρωποι στη στεριά. Και αυτό να είναι η κυριολεξία».