Να αναμετρηθούμε με τις μεταλλάξεις του Αστικού Κράτους και την Κρίση της πανδημίας

Κείμενο της Οργάνωσης Δημόσιου τομέα του ΝΑΡ για την Κομμουνιστική Απελευθέρωση

Να αναμετρηθούμε με τις μεταλλάξεις του Αστικού Κράτους και την Κρίση που συνοδεύει την πανδημία του Κορονωιού

Επιστροφή του κράτους

Υπό το κράτος της πανδημίας και της μη προβλέψιμης εξέλιξής της, που απειλεί ήδη με κρίση την παγκόσμια οικονομία, βλέπουμε έκπληκτοι ορκισμένους οπαδούς της ελευθερίας της αγοράς να προβαίνουν σε δηλώσεις για την αποτελεσματικότητα και την αναγκαιότητα του κράτους, να επαινούν την ετοιμότητα και την ευελιξία του δημοσίου τομέα και να την αντιπαραθέτουν με την αδυναμία αντίστοιχης προσαρμογής του ιδιωτικού.

Η μεταστροφή των άλλοτε οπαδών του λιγότερου κράτους δεν πρέπει όμως ούτε να μας εκπλήσσει ούτε να μας κάνει να προσδοκούμε κάποια επιστροφή σε νέο κεϋνσιανισμό, σε ένα νέο new deal. Το κράτος των ημερών έκτακτης ανάγκης είναι ο ιδανικός αντικαταστάτης του αόρατου χεριού της αγοράς, κι όσο η πανδημία θα εξελίσσεται, θα επιστρατεύονται οι πιο αυταρχικές και προς όφελος του κεφαλαίου εκδοχές της κρατικής λειτουργίας για να διασφαλίσουν ότι οι επιχειρήσεις θα έχουν τις λιγότερες δυνατές απώλειες.

Ούτε ο πιο σκληρός νεοφιλελεύθερος δεν θα αμφισβητούσε, σε στιγμές κρίσης, την αναγκαιότητα ενός κράτους ικανού να αναστείλει όλη τη λειτουργία των θεσμών και να νομοθετεί με διατάγματα, να απαγορεύει τις απεργίες και τις διαδηλώσεις, να αποφασίζει ότι οι πολίτες θα είναι έγκλειστοι- εκτός κι αν πρέπει να πάνε να δουλέψουν για τον εργοδότη τους- ενός κράτους ικανού, επιπλέον, να λοιδορεί όποιον τολμήσει να αμφισβητήσει το κρατικό μονοπώλιο της «επιστημονικής γνώσης».

Ο Κ. Μητσοτάκης, σε μια επίδειξη κυνισμού και στρεψοδικίας, είπε ότι, επιτέλους, δικαιώθηκε η αντίληψη του επιτελικού κράτους. Δεν είπε ότι το επιτελικό κράτος στο οποίο ο ίδιος και πολλοί άλλοι ορκίζονταν από παλιά, είναι αυτό που άφησε μια ολόκληρη χώρα μόνο με 567 θέσεις ΜΕΘ, που έκλεισε περιφερειακά νοσοκομεία και δομές πρωτοβάθμιας υγείας στο πρόσφατο παρελθόν «για λόγους οικονομίας και αποτελεσματικής διοίκησης», που έκανε θεσμικό κέλυφος και ελεημοσύνη την κοινωνική προστασία.

Επιτελικό κράτος

Το ίδιο αυτό κράτος υπήρξε, πράγματι, ιδιαίτερα επιτελικό, αποτελεσματικό και νομικά επινοητικό για την εξυπηρέτηση των συμφερόντων του κεφαλαίου, όταν λάνσαρε διαρθρωτικές τομές σε βάρος του κόσμου της εργασίας εν μία νυκτί, όταν οργάνωσε την ψηφιακή διακυβέρνηση για να σωρεύει ματωμένα πλεονάσματα για τους δανειστές, όταν πετσόκοψε τις συντάξεις, όταν κατέγραφε «πλεονάζοντες» υπαλλήλους και περιττές δομές κοινωνικών και εκπαιδευτικών υπηρεσιών, όταν συνέλεγε τις οφειλές των αυτοαπασχολούμενων, όταν άνοιγε διάπλατα τις πόρτες σε όσους ήθελαν να αποικίσουν το δημόσιο χώρο.

Υπήρξε ιδιαίτερα επιτελικό, και ταυτισμένο με το «κοινοτικό κεκτημένο», όταν κλήθηκε να απορρίψει μαζικά αιτούντες άσυλο, να φυλακίσει πρόσφυγες σε νησιά, να συνομολογήσει απελάσεις και επιστροφές.

Πολλοί θα το ήθελαν φυσικά ικανότερο να επιτελέσει ακόμα περισσότερες τέτοιες αντικοινωνικές λειτουργίες, για αυτό φλυαρούσαν ασταμάτητα ενάντια στις «γραφειοκρατικές υστερήσεις», την «αναποτελεσματική διοίκηση», τους «άκαμπτους επιστημονικούς θεσμούς» που εμποδίζουν τις επενδύσεις, τους «ανεπαρκείς υπαλλήλους» που αρνούνται την αξιολόγηση, και κυρίως ενάντια στη συλλογική και συγκροτημένη αντίσταση του κόσμου της εργασίας όποτε εκδηλώθηκε και έφερε προσκόμματα στην «επιτελικότητα».

Το κράτος σε πλήρη δράση, η κοινωνία σε καραντίνα

Τα αστικά κράτη θέτουν το ένα μετά το άλλο σε εφαρμογή πανομοιότυπα σχέδια πολιτικής προστασίας, επιβάλλουν μέτρα ψηφιακής επόπτευσης χωρίς νομικές εγγυήσεις (συστήματα εντοπισμού, ψηφιακή παρακολούθηση, επεξεργασία ευαίσθητων δεδομένων), ενεργοποιούν τον στρατό, νομοθετούν για την άμεση ρύθμιση της εργασίας με συνοπτικές διαδικασίες, εφαρμόζουν εκτεταμένη τηλεργασία και ψηφιακή διοίκηση, χρησιμοποιούν για την επικοινωνία με τους πολίτες ορολογία πολέμου, κλείνουν τα σύνορα.

Ταυτόχρονα, όλοι οι κοινωνικοί αυτοματισμοί έχουν αλλάξει περιεχόμενο σε ελάχιστο χρόνο: είμαστε όλοι υπεύθυνοι προσωπικά για την εξάπλωση της πανδημίας αν παραβιάσουμε τα μέτρα έκτακτης ανάγκης, όπως ήμασταν όλοι προσωπικά υπεύθυνοι για το χρέος που έπρεπε να αποπληρωθεί το 2010. Μόνο που δεν έχουμε εμείς ευθύνη για το ότι το σύστημα υγείας είναι διαλυμένο. Και είναι δεδομένο κι από όλους αποδεκτό, ότι στην παρούσα υγειονομική κρίση, η νοσηρότητα και η θνητότητα συναρτώνται στενά με τη δυναμικότητα του δημόσιου συστήματος υγείας. Κι επειδή και στην Ελλάδα και αλλού, παρά τα όσα διακηρύσσει, το κράτος δεν επιλέγει να αντιμετωπίσει με όλα τα δυνατά μέσα την υγειονομική κρίση υπέρ της επιβίωσης όλων και της ενίσχυσης της προστασίας των πιο ευάλωτων, βάζει σε καραντίνα όλη την κοινωνία.

Ούτε μια ρωγμή διαφορετικής διαχείρισης

Η κυβέρνηση στην Ελλάδα χειροκροτεί υποκριτικά τους γιατρούς την ίδια ώρα που αρνείται να διορίσει νέο προσωπικό στα νοσοκομεία. Ζητάει εθελοντές για να λειτουργήσουν τα νοσοκομεία, ενώ δεν μπορεί να εξασφαλίσει μάσκες και γάντια στους υγειονομικούς υπαλλήλους. Αρνείται να διευκολύνει τους μαθητές μειώνοντας την εξεταστική ύλη, ενώ υποδύεται ότι οργανώνει τηλεκπαίδευση με ψηφιακές πλατφόρμες που σχεδόν δεν λειτουργούν. Μετατρέπει, υπέρ της εργοδοσίας, τις μέρες υποχρεωτικής καραντίνας σε μέρες υποχρεωτικής αδείας. Προειδοποιεί ήδη ότι θα εξαιρέσει από την υγειονομική φροντίδα νοσούντες με κριτήρια που θα καθορίσει με βάση την επιδημιολογική εξέλιξη.

Η αστική εξουσία ούτε στην Ελλάδα, ούτε πουθενά δεν τόλμησε να επιτάξει, χωρίς αποζημίωση, νοσοκομεία, εργαστήρια και ιατρικό εξοπλισμό. Η κυβέρνηση δεν τόλμησε να κλείσει ή να επιβάλλει υγειονομικούς όρους σε εργοστάσια, τράπεζες και τηλεφωνικά κέντρα, για να εμποδίσει τη διασπορά του ιού. Δεν έστειλε επιθεωρητές εργασίας. Δεν είπε μία λέξη για μείωση του ωραρίου εργασίας, αντίθετα οργανώνει την εξόντωση των εργαζόμενων στα σούπερ μάρκετ, των υγειονομικών, των εργαζόμενων στην καθαριότητα. Δεν παραχώρησε δωρεάν βασικά ενεργειακά αγαθά, δεν νομοθέτησε αναστολή της πληρωμής του ενοικίου. Αρνήθηκε να αποσυμφορήσει τις φυλακές και να μεταφέρει σε ασφαλείς δομές τους πρόσφυγες. Αντίθετα τους αφήνει σε «καραντίνα εξόντωσης» στη Μόρια και αλλού, ενισχύοντας τα μέτρα περιορισμού, απαγορεύοντας κάθε δραστηριότητα κι αφήνοντας χιλιάδες ανθρώπους χωρίς πρόσβαση σε τρεχούμενο νερό.

Οι αστικές κυβερνήσεις θέλουν ένα υπερδραστήριο ως προς τις απαγορεύσεις κράτος, χωρίς ν’ αφήνουν καμιά αμφιβολία για τις προθέσεις τους τα πράγματα να συνεχίσουν στην ίδια κατεύθυνση.

Υπήρξε, αντίθετα, πολύ άμεση η ανταπόκρισή του στην παροχή ενισχύσεων στις επιχειρήσεις, στην απαλλαγή τους από εισφορές, στις υποσχέσεις κοινωνικοποίησης των ζημιών που θα υποστούν. Υπήρξε πολύ γενναιόδωρη η προσφορά του απέναντι στα ιδιωτικά συμφέροντα στην υγεία που επιχειρούν να αυξήσουν την κερδοφορία τους εν μέσω κρίσης. Διέθεσε χρήμα αφειδώς σε επικοινωνιακές δράσεις σαν να είναι η επικοινωνία θεραπεία για την πανδημία...

Από μας εξαρτάται

Το κράτος έκτακτης ανάγκης δεν θα μετασχηματιστεί σε κράτος-πρόνοιας μόλις περάσει η πανδημία. Δεν θα φτιάξει νέα νοσοκομεία, δεν θα βελτιώσει τις συνθήκες και την υγιεινή των χώρων εργασίας, δεν θα φροντίσει για την προστασία μας, παρά μόνο κάτω από την πίεση ενός κινήματος απειλητικού για τον καπιταλισμό συνολικά. Τα μέτρα κατασταλτικής διαχείρισης, το κράτος της επιτήρησης, της άρσης των νομικών περιορισμών και της αντιμετώπισης «ασύμμετρων απειλών» ήρθαν για να μείνουν, για να χαράξουν νέες τομές και να επιβάλλουν νέες αναδιαρθρώσεις στο περιβάλλον της οικονομικής κρίσης που είναι σε εξέλιξη και προαναγγέλλεται ηχηρά.

«Καθώς βαθαίνει η τάση αντιδραστικής μετάλλαξης της αστικής δημοκρατίας, το αστικό κράτος ολοένα και περισσότερο αποξενώνεται και αυτονομείται από την κοινωνία. Ταυτίζει δημόσια και απροκάλυπτα το «κοινό καλό» με τις απαιτήσεις των αγορών και των επενδυτών, αναδεικνύοντας ξεδιάντροπα τον ταξικό/αστικό του χαρακτήρα. Περισσότερο από ποτέ στην εποχή μας, το αστικό κράτος είναι ανέφικτο να μεταρρυθμιστεί, να «κυριευτεί» με κοινοβουλευτικά μέσα, να διευκολύνει φιλολαϊκές αλλαγές ‒ όποια κυβέρνηση κι αν το διαχειριστεί»

από την Προγραμματική Διακήρυξη του ΝΑΡ

Το αστικό κράτος του ολοκληρωτικού καπιταλισμού μεταλλάσσεται σε αυταρχική κατεύθυνση εγκαθιστώντας μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης που παίρνει όλο και πιο μόνιμα χαρακτηριστικά, ακυρώνοντας δικαιώματα όπως της υποβολής αίτησης για άσυλο, ή πολιτικής και συνδικαλιστικής δράσης με διάφορες αφορμές και προσχήματα παραβιάζοντας το ίδιο του το Σύνταγμα .

Αυτό που θα καθορίσει όμως το πού θα πάνε τα πράγματα είναι το πόσο ηχηρή είναι η δική μας απάντηση. Από τώρα, κι όχι μετά. Θα κριθεί από το πόσο έγκαιρα και αποτελεσματικά θα υπερασπιστούμε τα δικαιώματα που τσακίζονται, πόσο γρήγορα θα συνδυάσουμε παλιές και πρωτότυπες μορφές οργάνωσης και πάλης ενάντια στο αυταρχικό μοντέλο κράτους που φτιάχτηκε με αστραπιαία ταχύτητα, πώς θα υπερασπιστούμε τους χιλιάδες των απολυμένων και θα σπάσουμε την επιχειρούμενη καθολική συναίνεση υπό το κράτος του φόβου, πόσο λυσσαλέα θα υπερασπιστούμε την επιβίωση και τις ανάγκες αυτών που παράγουν τον πλούτο της κοινωνίας και μπορούν να την κρατήσουν όρθια σε αυτήν και σε κάθε κρίση.

Με την αλληλεγγύη και τον ορθολογισμό και όχι τον ατομικισμό και την υστερία. Με την πάλη για καθολικό, δωρεάν, δημόσιο σύστημα υγείας έξω από τα κριτήρια της κερδοσκοπίας των πολυεθνικών, με την κατοχύρωση σταθερής εργασίας με αξιοπρεπείς αποδοχές για όλους χωρίς το δεσποτισμό της εργοδοσίας ή του επιτελικού κράτους, με ελεύθερα και δωρεάν τα αγαθά της εκπαίδευσης, του πολιτισμού, της κατοικίας, του νερού, της ενέργειας, των μετακινήσεων. Με ελεύθερο χρόνο για πραγματική ζωή και όχι σκλαβιά «από ήλιο σε ήλιο» για τα σεντούκια των αφεντικών και τα ταμεία του κράτους-φρουρού των συμφερόντων τους. Σπάζοντας τη θηλιά του χρέους, τα ευρωμνημόνια διάρκειας, την φυλακή της ΕΕ που αποδεικνύεται ακόμα μια φορά ανίκανη για οποιαδήποτε πράξη αλληλεγγύης για τις χώρες-μέλη της, απειθαρχώντας στις συμφωνίες με στους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς για συμπράξεις σε εγκλήματα ενάντια σε άλλους λαούς και εδάφη. Με διεθνιστικό πνεύμα, μιας και η μοίρα των λαών δεν διαφοροποιείται από τα σύνορα των καπιταλιστικών κρατών ή των ιμπεριαλιστικών ολοκληρώσεων, αλλά αποδεικνύεται για άλλη μια φορά κοινή απέναντι σε μεγάλες απειλές που αφορούν όλους.

Για να απαλλαγούμε από ένα κοινωνικό και οικονομικό σύστημα που καταστρέφει ό,τι πιο όμορφο έχει να προσφέρει ο πλανήτης στα ζώντα όντα πάνω του κάνοντάς τον διαρκές πεδίο πολέμων, ξεριζωμών, ρημαγμένων ζωών απλής επιβίωσης, εξάντλησης των φυσικών πόρων, αφανισμού δασών και παρθένων εδαφών, μετατροπής κάθε πτυχής της ανθρώπινης δραστηριότητας σε μέσο κερδοφορίας του κεφαλαίου, αξιοποίησης και της πιο φονικής επιδημίας για επιβολή μέτρων που θα το σώζουν από την κρίση του.

Μένοντας ενεργοί και αγωνιζόμενοι και σε αυτές τις συνθήκες, να μετατρέψουμε το φόβο που είναι το μέσο για να επιταχύνουν οι άρχουσες τάξεις τις αντιδραστικές τομές ενάντια στην κοινωνική πλειοψηφία σε μαζική ανυπακοή, σε αμφισβήτηση της καπιταλιστικής οργάνωσης της κοινωνίας, σε αναζήτηση με πραγματικούς όρους της κομμουνιστικής προοπτικής ως την μόνη αναγκαία για να σωθεί ο πλανήτης και η ανθρωπότητα.

Αγώνας ενάντια στον ιό του καπιταλισμού-για την οργάνωση της κοινωνίας με βάση τις ανάγκες μιας αξιοβίωτης ζωής σε αρμονία με τη φύση και όχι την αύξηση των κερδών των καπιταλιστών

Οργάνωση Δημοσίου Τομέα του ΝΑΡ για την ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗ ΑΠΕΛΕΥΘΕΡΩΣΗ, Απρίλιος 2020