Για τον κομμουνισμό, το μεταβατικό πρόγραμμα και την αριστερά

Ο κομμουνισμός ...

Η προγραμματική διακήρυξη οφείλει να συγκεράσει γόνιμα την θεωρητική παρακαταθήκη του μαρξισμού με την εμπειρία, τους αγώνες, τις νίκες και τις ήττες του παγκόσμιου εργατικού κινήματος και ταυτόχρονα να απαντήσει σε μια αδήριτη ανάγκη των κομμουνιστών, της αριστεράς και του εργατικού κινήματος στο σήμερα, που είναι η εμβάθυνση του προγράμματος - διακηρυγμένος στόχος τόσο του ΝΑΡ όσο και της ΑΝΤΑΡΣΥΑ.

Οποιαδήποτε τέτοια απόπειρα δε θα μπορούσε να μην αναμετρηθεί με την εμπειρία της μεγάλης Οκτωβριανής επανάστασης. Η πρώτη τεράστιας σημασίας θετική συμβολή της Οκτωβριανής επανάστασης σίγουρα είναι το δίδαγμα ότι η εργατική τάξη οφείλει να καταλάβει την εξουσία, προκειμένου να μπει στη διαδικασία της διαρκούς επανάστασης, που θα οδηγήσει στην απονέκρωση του κράτους και στην οικοδόμηση της σοσιαλιστικής - κομμουνιστικής κοινωνίας. Σύνθημά της έγινε το «όλη η εξουσία στα σοβιέτ»! Η δεύτερη μεγάλη συμβολή της Οκτωβριανής επανάστασης είναι η καθιέρωση αυτών που σήμερα ονομάζονται κοινωνικά - δημόσια αγαθά, με την καθιέρωση του δικαιώματος της παιδιάς, της υγείας και της στέγης για όλους ανεξάρτητα από το αν και πόσο προσφέρουν στην κοινωνία. Αυτό αποτέλεσε μια τομή τεραστίων διαστάσεων! Ήταν η ευθεία αντανάκλαση της αρχής «στον καθέναν ανάλογα με τις ανάγκες του» στην νεογέννητη τότε επαναστατική κοινωνία. Σήμαινε την κατάργηση του εμπορευματικού χαρακτήρα, της ανταλλακτικής αξίας και της κυκλοφορίας χρήματος για αυτά τα αγαθά και την προσφορά τους στην κοινωνία ως αξίες χρήσης. Αυτή η τομή ήταν τόσο βαθιά που ακόμα και μετά τον εκφυλισμό της επαναστατικής κοινωνίας σε ιδιότυπη εκμεταλλευτική κοινωνία, καμία εκμεταλλευτική γραφειοκρατεία δεν τόλμησε να αναιρέσει το παραμικρό.

Αυτή η τομή ήταν τόσο εκτενής, που εξαπλώθηκε ακόμα και έξω από τα σύνορά της. Πολλές χώρες του ανεπτυγμένου καπιταλισμού αναγκάστηκαν να προσφέρουν παιδεία, υγεία, ακόμα και στέγη σε ορισμένες περιπτώσεις, ως κοινωνικά αγαθά και αυτά ήταν κατακτήσεις του εργατικού κινήματος των χωρών αυτών, με ευθεία αναφορά στις κατακτήσεις του επαναστατημένου ρωσικού προλεταριάτου. (Υπάρχει εδώ ο αντίλογος ότι η τότε αστική τάξη είχε ανάγκη από μορφωμένους και υγιής εργάτες και γι' αυτό καθιερώθηκαν αυτές οι παροχές. Τα παραδείγματα ωστόσο των ΕΠΑ, και της Χιλής τις περασμένες δεκαετίες, και των αναπτυγμένων χώρων σε συνθήκες κρίσης του ολοκληρωτικού καπιταλισμού σήμερα, δείχνουν ότι μπορούν εξίσου καλά να εξασφαλίσουν μορφωμένους και υγιής εργάτες χωρίς η παιδεία και η υγεία να είναι κοινωνικές παροχές.) Χρειάστηκε να πέσουν σε βαθιά κρίση (ήδη από τα τέλη του '70) και τελικά να καταρρεύσουν τα καθεστώτα του «ανύπαρκτου σοσιαλισμού», κληρονόμοι εξ' αγχιστείας της επαναστατικής σοβιετικής κοινωνίας, ώστε ο ολοκληρωτικός καπιταλισμός να τολμήσει να εξαπολύσει ολομέτωπη επίθεση ενάντια σε αυτές τις κατακτήσεις αρχικά μετά τις δύο πετρελαϊκές κρίσεις στις αρχές του '80 με Reagan - Thacher και με ασύγκριτα μεγαλύτερο μίσος μετά την έναρξη της κρίσης που βιώνουμε.

Μένοντας πιστοί στην αντίστροφη ιεράρχηση, πρέπει πρώτα να ξεκαθαρίσουμε το πως θα μεταβολίσουμε αυτήν την παρακαταθήκη σε επίπεδο στρατηγικής, σε σχέση δηλαδή με την επανάσταση και την οικοδόμηση του σοσιαλισμού – κομμουνισμού και κατόπιν να δούμε την εφαρμογή της τακτικά, καθώς και την ενσωμάτωσή της στο μεταβατικό αντικαπιταλιστικό πρόγραμμα.

Η επανάσταση πρέπει από την πρώτη στιγμή να τα βάλει με τα “ιερά και τα όσια” του καπιταλισμού. Αυτό σημαίνει:

1. Κατάληψη της εξουσίας από τα όργανα της εργατικής τάξης και τσάκισμα του αστικού κράτους. Εδώ πρέπει να αναλύσουμε το τι σημαίνει αυτό. Σημαίνει ότι όλες οι εξουσίες νομοθετική, εκτελεστική, δικαστική, η οργάνωση του ένοπλου λαού, ο κεντρικός και τοπικός σχεδιασμός της οικονομίας και οτιδήποτε άλλο σημαίνει άσκηση εξουσίας πρέπει να περάσουν στα χέρια των οργάνων της εργατικής τάξης. Σε αυτήν την διαδικασία η ύπαρξη ενός άλλου αντιπροσωπευτικού σώματος, που θα προκύπτει από γενικές εθνικές εκλογές με συμμετοχή κομμάτων, δε μπορεί σε καμία περίπτωση να αφαιρεί αρμοδιότητες από τα όργανα της εργατικής τάξης, ούτε μπορεί να μπλοκάρει αποφάσεις τους. Από αυτήν την σκοπιά κρίνεται ιδιαίτερα προβληματική η αναφορά σε άλλο αντιπροσωπευτικό σώμα χωρίς να γίνεται σαφής διαχωρισμός των αρμοδιοτήτων. Το σχέδιο προγραμματικής διακήρυξης “περιορίζει” αυτές τις αρμοδιότητες “στα γενικά πολιτικά ζητήματα και επιλογές”. Η διατύπωση αυτή αφήνει πολλά περιθώρια ερμηνειών. Τα γενικά πολιτικά ζητήματα μπορεί να εκτείνονται από την εξωτερική πολιτική και την κήρυξη πολέμου μέχρι την θέσπιση ή κατάργηση δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών και μέχρι την έγκριση του προϋπολογισμού. Λαμβάνοντας υπόψη ότι ακόμα και μετά την επανάσταση μεγάλο μέρος του λαού θα επηρεάζεται από την αστική ιδεολογία και μπορεί να στηρίζει και αστικά πολιτικά κόμματα – όπως εξάλλου έδειξε και η εμπειρία των οκτωβριανής επανάστασης - οι δυνάμεις που θα στηρίζουν την επανάσταση ενδέχεται να μειοψηφούν σε αυτό το κοινοβούλιο (ενώ ταυτόχρονα μπορεί να πλειοψηφούν στους χώρους δουλειάς και τους τόπους κατοικίας). Θα μπορούσε να είναι καταστροφικό ένα σώμα με συντηρητικά χαρακτηριστικά να αποφασίζει για τα παραπάνω θέματα. Έτσι λοιπόν θα μπορούσε να έχει αρμοδιότητες στον αθλητισμό, στην σχολική ιατρική, στα μουσεία, στις προδιαγραφές ασφαλείας για παιδικές χαρές, στην μετεωρολογία, ίσως και στον κοινοβουλευτικό έλεγχο.

Τσάκισμα του αστικού κράτους σημαίνει ακόμα να διαλυθούν όλα τα μόνιμα ένοπλα σώματα, που χρησιμοποιούνται για την καταστολή, καθώς επίσης να διαλυθούν και όλοι αυτοί οι θεσμοί, υπηρεσίες, διαδικασίες, αρμοδιότητες, προϋποθέσεις κλπ, (με μία λέξη η γραφειοκρατεία) που περιορίζουν το δικαίωμα σε μια αξιοπρεπή ζωή και που βάζουν φραγμούς στην κάλυψη των αναγκών όλου του λαού καθώς και στα ατομικά, κοινωνικά και δημοκρατικά δικαιώματα. Αυτό απαιτεί την κατάργηση του συνόλου σχεδόν της υφιστάμενης νομοθεσίας και την καθιέρωση σχετικά μικρού αριθμού νόμων που θα είναι τόσο απλοί, ώστε να μπορούν όλοι να τους γνωρίζουν, να τους κατανοούν και να ελέγχουν την εφαρμογή τους. Αυτό θα σημάνει και το πέρασμα της δημοκρατίας σε νέο ανώτερο επίπεδο.

2. Άμεση κοινωνικοποίηση των τραπεζών, των στρατηγικής σημασίας επιχειρήσεων και των επιχειρήσεων που επιχειρούν να μεταφερθούν στο εξωτερικό, που κλείνουν, φαλιρίζουν, εγκαταλείπονται κλπ, με λίγα λόγια απαλλοτρίωση του μεγάλου κεφαλαίου και του κεφαλαίου που επιχειρεί να πλήξει την επανάσταση και την εργατική τάξη. Τι θα γίνει όμως με άλλου είδους ιδιοκτησία, η οποία δεν αποκτήθηκε με εργασία? Θα ανακηρυχθεί ιερή και θα προστατευθεί? Νομίζω ότι όλοι συμφωνούμε πως όχι. Για να τεθεί σταδιακά και αυτή η ιδιοκτησία στη διάθεση του λαού πρέπει να περιοριστεί δραστικά το κληρονομικό δικαίωμα, μέσα από την επιβολή προοδευτικά αυξανόμενου φόρου κληρονομιάς. Πχ κάποιος κληρονομεί 1 σπίτι και 6 καταστήματα. Αν γίνει ιδιοκτήτης αυτών χωρίς καμία επιβάρυνση ή με μία πολύ μικρή όπως σήμερα, τότε αυτό σημαίνει ότι θα διαθέτει ιδιοκτησία, για την οποία δεν έχει προσφέρει στην κοινωνία. Εάν δεν έχει κανένα σπίτι στην κατοχή του τότε θα πρέπει να κληρονομήσει ένα χωρίς καμία επιβάρυνση (αλλά με περιορισμό στο εμβαδό), ώστε να καλύψει την ανάγκη της στέγης και για τα υπόλοιπα ακίνητα να επιβληθεί ένας προοδευτικά αυξανόμενος φόρος καταβλητέος είτε σε χρήμα είτε σε είδος, ο οποίος θα σημάνει σημαντική μείωση των χρηματικών διαθεσίμων του ή απώλεια αρκετών ακινήτων.

3. Η κατάληψη της εξουσίας και η κοινωνικοποίηση της μεγάλης ιδιοκτησίας είναι τα απαραίτητα θεμέλια για να μπορέσει να στεριώσει η επανάσταση. Από κει και πέρα όμως η επανάσταση έχει καθήκον να διαλύσει τον ναό και να εξαφανίσει το άγιο δισκοπότηρο του καπιταλισμού. Το χρηματιστήριο πρέπει να κλείσει την επόμενη μέρα της επανάστασης. Σταδιακά και όπου αυτό είναι εφικτό πρέπει να περιορίζεται η κυκλοφορία του χρήματος. Πχ στην Ελλάδα υπάρχει μια αρκετά αναπτυγμένη φαρμακοβιομηχανία, η οποία ως κλάδος στρατηγικής σημασίας οφείλει να κοινωνικοποιηθεί από την πρώτη στιγμή. Η κοινωνικοποιημένη φαρμακοβιομηχανία θα θέτει στη διάθεση του κοινωνικοποιημένου συστήματος υγείας τα φάρμακα, χωρίς να απαιτείται η μεσολάβηση χρήματος. Σε αυτήν την περίπτωση θα πρέπει βέβαια η κοινωνίας να αναλάβει την αποκατάσταση φθαρμένων υλικών, τις επενδύσεις, την αγορά πρώτων υλών και την καταβολή εισοδήματος στου παραγωγούς της φαρμακοβιομηχανίας, όπως ακριβώς κάνει για τα σχολεία, τα νοσοκομεία κλπ. Έτσι απαντάμε και στο γελοίο επιχείρημα ότι για να βγούμε από την κρίση πρέπει να πέσει χρήμα στην αγορά για να μπορέσει να κινηθεί. Δε μας εξηγούν όμως, πως διάολο πέσαμε σε κρίση παρόλο που μέχρι το 2008 το χρήμα έρεε άφθονο και η αγορά κινούνταν?!? Η «πιστωτική ασφυξία» είναι φαινόμενο που συνοδεύει κάθε κρίση και με την «πιστωτική επέκταση» δεν ξεπεράστηκε ποτέ καμία κρίση. Αντίθετα όλες οι κρίσεις του καπιταλισμού ξεπεράστηκαν με καταστροφή των παραγωγικών δυνάμεων, εξαθλίωση των εργαζομένων και των λαϊκών στρωμάτων, και φυσικά με πολέμους. Απέναντι στην δοξασία του «να πέσει χρήμα στην αγορά για να βγούμε από την κρίση» αντιπαραθέτουμε τον σταδιακό περιορισμό της κυκλοφορίας του χρήματος που θα συμβάλλει στο να ξεριζωθούν σταδιακά οι καπιταλιστικές σχέσεις, που γεννούν τις κρίσεις.

... το μεταβατικό πρόγραμμα ...

Η αντανάκλαση της εμβάθυνσης της στρατηγικής στο σήμερα μεταφράζεται σε εμβάθυνση της τακτικής και του αντικαπιταλιστικού προγράμματος. Έτσι με βάση τα όσα αναλύθηκαν παραπάνω μπορεί διευρυνθεί το αντικαπιταλιστικό πρόγραμμα ως εξής: Με ένα αυτοτελές αίτημα που θα αφορά τα κοινωνικά αγαθά «Υπεράσπιση των δημόσιων κοινωνικών αγαθών, ώστε να συνεχίζουν να παρέχονται σε όλη την κοινωνία δωρεάν. Κανένας άλλος περιορισμός σε υγεία παιδεία. Άμεση αποκατάσταση όλων των παροχών και υποδομών που καταργήθηκαν. Επέκταση του χαρακτήρα του δημόσιου κοινωνικού αγαθού και σε άλλες παροχές όπως αστικές συγκοινωνίες, διακοπές, στέγη, νερό και ρεύμα. Εργατικός και κοινωνικός έλεγχος σε όλα τα δημόσια κοινωνικά αγαθά». Με ένα αυτοτελές αίτημα για ανώτερη ποιοτικά δημοκρατία «Τσάκισμα της γραφειοκρατίας και της πολυνομίας. Απλούστευση της νομοθεσίας για να καταστεί εφικτός ο εργατικός και κοινωνικός έλεγχος. Αυτό απαιτεί την διάλυση του λαβυρίνθου των νόμων, διαταγμάτων, αρμοδιοτήτων, προϋποθέσεων και αντικατάστασής τους από λίγους σχετικά νόμους οι οποίοι θα είναι τόσο απλοί ώστε ο καθένας να μπορεί να τους γνωρίζει, να τους κατανοεί και να ελέγχει την εφαρμογή τους. Θα οδηγήσει στην ουσιαστική αναβάθμιση της δημοκρατίας, θα σημαίνει λήψη αποφάσεων με την ουσιαστική συμμετοχή του λαού και όχι από κάποια ιερατεία, νύκτωρ, πίσω από κλειστές πόρτες.» Επίσης μπορούν να γίνουν εξειδικεύσεις του προγράμματος ανά κλάδο για τις οποίες θα πρέπει να λειτουργήσει αντίστοιχη επιτροπή στα πλαίσια της νέας ΠΕ, την συγκρότηση της οποίας πρέπει να αποφασίσει το συνέδριο.

... και η αριστερά

Ανέκαθεν η αστική τάξη, τα κόμματά της, τα ΜΜΕ, η εκκλησία και γενικά το κατεστημένο σε όλες τις εκφάνσεις του επεδίωκε την συκοφάντηση της αριστεράς, των αγωνιστών, των κινημάτων, για να αποτρέψει την μάζα από το να πυκνώσει τις γραμμές της. Με το ξέσπασμα της κρίσης και όσο αυτή θα βαθαίνει, η προσπάθεια αυτή θα αποκτάει νέα, ανώτερα ποιοτικά χαρακτηριστικά. Μπορεί κανείς να συνοψίσει την επιχειρηματολογία στο ότι για κάθε τι στραβό φταίει η αριστερά και οι συνδικαλιστές (ρετιρέ, υψηλόμισθοι, προνόμια, συντεχνίες που καταδυναστεύουν τον τόπο, αποθάρρυνση επενδυτών, απεργίες που ταλαιπωρούν τον κόσμο, διαδηλώσεις που παρακωλύουν συγκοινωνίες, η αριστερά και οι συντεχνίες κυβερνάνε τον τόπο) και το ότι η αριστερά επιδιώκει την όξυνση της κατάστασης, την ανωμαλία, τις ταραχές, την εκτροπή ώστε να βγει η ίδια, και κυρίως τα μέλη της, ωφελημένη (θεωρία των δύο άκρων). 

Καθήκον μας είναι να υπερασπίσουμε την έννοια της αριστεράς, τους αγωνιστές της, τους φορείς της. Μα ποιοι είναι όλοι αυτοί και ποια η έννοια της αριστεράς? Πώς μπορούμε να χαρακτηρίσουμε κάποιο άτομο, κάποια συλλογικότητα, ένα κόμμα ως αριστερό? Από την άποψη που έχει το ίδιο για τον έαυτό του? Από την άποψη που έχουν οι άλλοι για αυτό? (Και ποιοι άλλοι? Τα μέλη του, ο κόσμος, τα ΜΜΕ, τα άλλα κόμματα, οι φασίστες?) Από το ποιοι είναι μέλη ή το υποστηρίζουν? Από την ιστορία τους? Από τον δημόσιο λόγο? Από την παρέμβασή τους στο κίνημα και την πολιτική, και τα αποτελέσματα που αυτή επιφέρει? Από τους διακηρυγμένους στόχους – το πρόγραμμα? Σίγουρα πρέπει να τα λάβει κανείς όλα αυτά υπ' όψη. Με άλλη τόση σιγουριά όμως δεν μπορεί κανείς - και ειδικά ένας επαναστάτης - να μείνει στις ταμπέλες, στο τι γνώμη δηλ έχει το ίδιο ή οι άλλοι για αυτό. Αντίθετα βαρύνουσα σημασία πρέπει να έχει η εκτίμηση για την πρόταση που καταθέτει ο καθένας και κυρίως το πως παρεμβαίνει και ποια τα αποτελέσματα της πρακτικής δράσης του.

Με βάση αυτό το σκεπτικό πρέπει να τοποθετηθούμε και απέναντι σε άτομα και κόμματα που (αυτο) χαρακτηρίζονται ως αριστερά ή που χρησιμοποιούν το “αριστερά” ως συνθετικό. Η πιο εύκολη περίπτωση είναι ο λεγόμενος χώρος της κεντροαριστεράς, της σοσιαλδημοκρατίας κλπ. Όσο και αν ιστορικά θα μπορούσε να έχει κάποιο νόημα αυτός ο όρος, όσο και αν σε προηγούμενες δεκαετίες ο χώρος αυτός υπήρχε σε διάκριση από τις παραδοσιακά δεξιές δυνάμεις (αν και πλήρως ενταγμένος στο αστικό πολιτικό σύστημα), σήμερα σε συνθήκες κρίσης του ολοκληρωτικού καπιταλισμού, έχει συνταχθεί πλήρως με την κυρίαρχη αστική στρατηγική της ολομέτωπης επίθεσης στην εργατική τάξη, στηρίζοντας μειώσεις, απολύσεις, ιδιωτικοποιήσεις κλπ. Τα συνθετικά που παραπέμπουν στην αριστερά και τον σοσιαλισμό είναι εντελώς προσχηματικά, και χρησιμεύουν μόνο στην παραπλάνηση του κόσμου. Και μόνο η συμμετοχή του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜΑΡ στις κυβερνήσεις του μνημονίου τα λένε όλα.

Πιο σύνθετη είναι η περίπτωση του ΣΥΡΙΖΑ. Αν και από την ίδρυση του Συνασπισμού και πολύ περισσότερο από το Μάαστριχ υπήρχαν φωνές που έλεγαν ότι δεν πρέπει να προσμετράται στην αριστερά, ωστόσο η συνολική παρέμβασή του και σε θέματα μισθών, συντάξεων, ελευθεριών και η παρέμβασή του στο κίνημα ειδικά μετά τη δημιουργία του ΣΥΡΙΖΑ, δικαιολογούσε κατά κάποιο τρόπο τον χαρακτηρισμό του ως αριστερά. Από τις εκλογές του 2012 όμως και μετά εγκαταλείπει σταδιακά οτιδήποτε αριστερό ή ριζοσπαστικό και μετατοπίζεται σταθερά προς πιο δεξιές θέσεις, όπως αναλύεται διεξοδικά στα σημεία 82-87 των θέσεων της ΠΕ. Πόσο δικαιολογημένα μπορεί σήμερα κανείς να εξακολουθεί να αναφέρεται στον ΣΥΡΙΖΑ ως αριστερή δύναμη?

Η άποψή μου είναι πως ο ΣΥΡΙΖΑ έχει πάρει οριστικό διαζύγιο με την αριστερά. Η πρότασή του δεν θα επιφέρει βελτίωση της ζωής του συνόλου της εργατικής τάξης (μόνο ίσως για όσους παίρνουν τον κατώτατο). Η πρότασή του δεν έρχεται σε ρήξη με το κεφάλαιο συνολικά (παρά μόνο με μερίδες), με τους πιστωτές θα διαπραγματευτεί, θα παραμείνει σε ευρώ, ΕΕ, ΝΑΤΟ, θα στηρίξει την υγιή επιχειρηματικότητα κλπ. Παράλληλα οι δυνάμεις του στο κίνημα υπογράφουν συμβάσεις με μείωση αποδοχών, και σε πολλές περιπτώσεις δρουν ανασχετικά στη λογική του αγώνα διαρκείας για να τους ανατρέψουμε, καλλιεργώντας την προσμονή για την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ που θα λύσει τα προβλήματα. Χρησιμοποιούν το κίνημα σαν κομπάρσο της κυβερνητική πρότασής του. Αυτοί και μόνο οι λόγοι αρκούν – αν και υπάρχουν και πολλοί άλλοι – για να πειστεί κανείς ότι η αστική μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ είναι πλέον οριστική.

Και έτσι να έχουν τα πράγματα, μήπως θα ήταν προτιμότερο να έχουμε αυτήν την άποψη, αλλά να μην την φωνάζουμε και πολύ δυνατά, ειδικά τώρα που η ενότητα της αριστεράς είναι ζητούμενο? Η απάντηση είναι ένα ξεκάθαρο όχι για δύο λόγους. Πρώτος λόγος: Αν κληθεί ο ΣΥΡΙΖΑ να υλοποιήσει την πρότασή του, τότε θα οδηγηθεί είτε στην πλήρη ενσωμάτωση στην αστική διαχείριση, είτε σε ρήξη με τους πιστωτές. Στην πρώτη περίπτωση θα κληθεί να υλοποιήσει την αστική στρατηγική για έξοδο από την κρίση του ολοκληρωτικού καπιταλισμού, δηλ την συνέχιση της ίδιας βάρβαρης αντιλαϊκής πολιτικής. Αντίθετα αν, για διάφορους λόγους (πχ παραδειγματισμό άλλων χωρών), επέλθει ρήξη με του πιστωτές, τότε αυτή θα βρει την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και το κίνημα εντελώς απροετοίμαστους για ένα τέτοιο ενδεχόμενο, με ολέθρια αποτελέσματα σαν κι αυτά που περιέγραψε ο πρωθυπουργεύον τραπεζίτης παπαδήμ(ι)ος στο διάγγελμά του. Και στις δύο περιπτώσεις θα διασυρθεί η αριστερά στο σύνολό της, στην μεν πρώτη επειδή και η αριστερά, όπως και το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ, θα έχει προδώσει το λαό και θα αποδειχτεί πολιτικός απατεώνας όπως και οι άλλοι, ανοίγοντας τον δρόμο διάπλατα στους φασίστες. Στη δε δεύτερη επειδή απλά θα έχει αποδειχτεί ανίκανη. Η αποκάλυψη των παραπάνω προοπτικών είναι χρέος των κομμουνιστών, οι οποίοι οφείλουν να διακρίνονται για την διορατικότητά τους, και την οποία αντλούν από την σε βάθος κατανόηση της ιστορίας και την ενδελεχή μελέτη της σύγχρονης πραγματικότητας.

Ο δεύτερος λόγος έχει να κάνει με το γεγονός ότι παρόλο που η επίσημη πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ, ο λόγος της συντριπτικής πλειοψηφίας των ηγετικών στελεχών του και η επικρατούσα παρέμβαση των στελεχών του στο κίνημα δεν μπορούν να χαρακτηριστούν αριστερές, υπάρχει ικανός αριθμός μελών και φίλων του, οι οποίοι είναι αριστεροί αγωνιστές συμβάλλουν στο κίνημα και προβληματίζονται για την δεξιά στροφή του. Το βάθεμα του ρήγματος ανάμεσα σε αυτούς και τον ΣΥΡΙΖΑ είναι χρέος της επαναστατικής αριστεράς και για να επιτευχθεί αυτό απαιτείται να αποκαλύψουμε όλη την αλήθεια, ότι δηλ η επίσημη γραμμή και πρακτική δεν είναι αριστερή και ότι οι προοπτικές κυβερνητικής διαχείρισης κρύβουν ολέθριους κινδύνους.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 1: προτάσεις για την "Πρόταση προγραμματικής διακήρυξης"

σελ 33 στην παράγραφο:

Η εργατική εξουσία αναπτύσσεται συνολικά σε όλα τα επίπεδα αυτοδιεύθυνσης και στην πολιτική σφαίρα (τη σφαίρα που καθορίζει τη γενική κατεύθυνση της κοινωνίας), υπερβαίνει τον αστικό κοινοβουλευτισμό τους αποξενωτικούς αστικούς αντιπροσωπευτικούς θεσμούς και την ψευδεπίγραφη δημοκρατία τους, κατοχυρώνει την πλήρη και ανεμπόδιστη ελευθερία του λόγου ...

να παρεμβληθεί:

Η εργατική εξουσία αναπτύσσεται συνολικά σε όλα τα επίπεδα αυτοδιεύθυνσης και στην πολιτική σφαίρα (τη σφαίρα που καθορίζει τη γενική κατεύθυνση της κοινωνίας), υπερβαίνει τον αστικό κοινοβουλευτισμό τους αποξενωτικούς αστικούς αντιπροσωπευτικούς θεσμούς και την ψευδεπίγραφη δημοκρατία τους, καταργεί το σύνολο σχεδόν της υφιστάμενης νομοθεσίας και καθιερώνει σχετικά μικρό αριθμό νόμων που θα είναι τόσο απλοί, ώστε να μπορούν όλοι να τους γνωρίζουν, να τους κατανοούν και να ελέγχουν την εφαρμογή τους, κατοχυρώνει την πλήρη και ανεμπόδιστη ελευθερία του λόγου ...

σελ 31 στην φράση:

Οδηγούν στην κατάργηση των μηχανισμών της αγοράς, της ανταλλακτικής αξίας και των αγοραίων - εμπορευματοχρηματικών σχέσεων.

να προστεθεί:

Οδηγούν στην κατάργηση των μηχανισμών της αγοράς, της ανταλλακτικής αξίας και των αγοραίων - εμπορευματοχρηματικών σχέσεων, ενώ καταργούνται από την πρώτη στιγμή όλες οι χρηματιστηριακές αγορές.

σελ 30 στην παράγραφο:

Κατοχυρώνουν την κοινοκτημοσύνη, τη συλλογική ιδιοκτησία των ελεύθερα συνεταιρισμένων παραγωγών στις παραγωγικές μονάδες, στους φυσικούς και πλουτοπαραγωγικούς πόρους, στη γη, στις καινοτόμες ανακαλύψεις, στα «κοινά αγαθά» (νερό, ενέργεια, διαδίκτυο, λογισμικό, πληροφόρηση, επικοινωνίες, μεταφορές, λιμάνια, δρόμοι, αεροδρόμια, παιδεία, υγεία κ.λπ.). Οι μορφές που θα πάρει η συλλογική ιδιοκτησία ποικίλλουν: πανεθνική - πανκοινωνική, συνεταιριστική κ.ά. Ωστόσο ο κορμός των παραγωγικών μέσων θα βρίσκεται υπό πανκοινωνική ιδιοκτησία και η λειτουργία των άλλων μορφών θα διέπεται από κανόνες αμοιβαία επωφελούς συνεργασίας και πανκοινωνικού σχεδίου, από την κυριαρχία της αξίας χρήσης και όχι της ανταλλακτική αξίας.

να προστατευθεί στο τέλος:

Εισάγει την αρχή ότι κάθε είδους ιδιοκτησία, σε αγαθά όπου μπορεί να υπάρξει ιδιωτική ιδιοκτησία, πρέπει να αποτελεί προϊόν εργασίας και περιορίζει δραστικά την ιδιοκτησία με βάση το κληρονομικό δικαίωμα.

Σελ 25 μετά τη φράση:

Απ’ αυτή τη σκοπιά, αποτελεί το πρώτο ιστορικό «παράδειγμα» νίκης της προλεταριακής επανάστασης, που ενέπνευσε την πίστη στις δυνάμεις της εργατικής τάξης και στη δυνατότητά της να πάρει την εξουσία.

να προστατευθεί παράγραφος:

Η δεύτερη μεγάλη συμβολή της μεγάλης Οκτωβριανής επανάστασης είναι η καθιέρωση αυτών που σήμερα ονομάζονται κοινωνικά - δημόσια αγαθά, με την καθιέρωση του δικαιώματος της παιδιάς, της υγείας και της στέγης για όλους ανεξάρτητα από το αν και πόσο προσφέρουν στην κοινωνία. Αυτό αποτέλεσε μια τομή τεραστίων διαστάσεων! Ήταν η ευθεία αντανάκλαση της αρχής «στον καθέναν ανάλογα με τις ανάγκες του» στην νεογέννητη τότε επαναστατική κοινωνία. Σήμαινε την κατάργηση του εμπορευματικού χαρακτήρα, της ανταλλακτικής αξίας και της κυκλοφορίας χρήματος για αυτά τα αγαθά και την προσφορά τους στην κοινωνία ως αξίες χρήσης. Αυτή η τομή ήταν τόσο βαθιά που ακόμα και μετά τον εκφυλισμό της επαναστατικής κοινωνίας σε ιδιότυπη εκμεταλλευτική κοινωνία, καμία εκμεταλλευτική γραφειοκρατεία δεν τόλμησε να αναιρέσει το παραμικρό. Αυτή η τομή ήταν τόσο εκτενής, που εξαπλώθηκε ακόμα και έξω από τα σύνορά της. Πολλές χώρες του ανεπτυγμένου καπιταλισμού αναγκάστηκαν να προσφέρουν παιδεία, υγεία, ακόμα και στέγη σε ορισμένες περιπτώσεις, ως κοινωνικά αγαθά και αυτά ήταν κατακτήσεις του εργατικού κινήματος των χωρών αυτών, με ευθεία αναφορά στις κατακτήσεις του επαναστατημένου ρωσικού προλεταριάτου. (Υπάρχει εδώ ο αντίλογος ότι η τότε αστική τάξη είχε ανάγκη από μορφωμένους και υγιής εργάτες και γι' αυτό καθιερώθηκαν αυτές οι παροχές. Τα παραδείγματα ωστόσο των ΕΠΑ, και της Χιλής τις περασμένες δεκαετίες, και των αναπτυγμένων χώρων σε συνθήκες κρίσης του ολοκληρωτικού καπιταλισμού σήμερα, δείχνουν ότι μπορούν εξίσου καλά να εξασφαλίσουν μορφωμένους και υγιής εργάτες χωρίς η παιδεία και η υγεία να είναι κοινωνικές παροχές.) Χρειάστηκε να πέσουν σε βαθιά κρίση (ήδη από τα τέλη του '70) και τελικά να καταρρεύσουν τα καθεστώτα του «ανύπαρκτου σοσιαλισμού», κληρονόμοι εξ' αγχιστείας της επαναστατικής σοβιετικής κοινωνίας, ώστε ο ολοκληρωτικός καπιταλισμός να τολμήσει να εξαπολύσει ολομέτωπη επίθεση ενάντια σε αυτές τις κατακτήσεις αρχικά μετά τις δύο πετρελαϊκές κρίσεις στις αρχές του '80 με Reagan - Thacher και με ασύγκριτα μεγαλύτερο μίσος μετά την έναρξη της κρίσης που βιώνουμε.

Στη σελ 24 η φράση:

Βασιζόμαστε γι’ αυτή την αποτίμηση στην αλληλεπίδραση «αντικειμενικού-υποκειμενικού», στην αλήθεια ότι οι άνθρωποι δημιουργούν τις περιστάσεις, ακριβώς όπως οι περιστάσεις φτιάχνουν τους ανθρώπους.

να συμπληρωθεί με:

Βασιζόμαστε γι’ αυτή την αποτίμηση στην αλληλεπίδραση «αντικειμενικού-υποκειμενικού», στην αλήθεια ότι οι άνθρωποι δημιουργούν τις περιστάσεις, ακριβώς όπως οι περιστάσεις φτιάχνουν τους ανθρώπους και στην πεποίθηση ότι ως επαναστατική πράξη μπορεί να κατανοηθεί μόνο η ταυτόχρονη αλλαγή τόσο των περιστάσεων όσο και της ανθρώπινης δράσης.

στη σελ 36 να προστεθούν ως αυτοτελή αιτήματα διεκδίκησης στην κατεύθυνση εμβάθυνσης του αντικαπιταλιστικού προγράμματος και να επιδιωχθεί να αποτελέσουν και σημεία του προγράμματος της ΑΝΤΑΡΣΥΑ:

- Υπεράσπιση των δημόσιων κοινωνικών αγαθών, ώστε να συνεχίζουν να παρέχονται σε όλη την κοινωνία δωρεάν. Κανένας άλλος περιορισμός σε υγεία παιδεία. Άμεση αποκατάσταση όλων των παροχών και υποδομών που καταργήθηκαν. Επέκταση του χαρακτήρα του δημόσιου κοινωνικού αγαθού και σε άλλες παροχές όπως αστικές συγκοινωνίες, διακοπές, στέγη, νερό και ρεύμα. Εργατικός και κοινωνικός έλεγχος σε όλα τα δημόσια κοινωνικά αγαθά.

- Τσάκισμα της γραφειοκρατίας και της πολυνομίας. Απλούστευση της νομοθεσίας για να καταστεί εφικτός ο εργατικός και κοινωνικός έλεγχος. Αυτό απαιτεί την διάλυση του λαβυρίνθου των νόμων, διαταγμάτων, αρμοδιοτήτων, προϋποθέσεων και αντικατάστασής τους από λίγους σχετικά νόμους οι οποίοι θα είναι τόσο απλοί ώστε ο καθένας να μπορεί να τους γνωρίζει, να τους κατανοεί και να ελέγχει την εφαρμογή τους. Θα οδηγήσει στην ουσιαστική αναβάθμιση της δημοκρατίας, θα σημαίνει λήψη αποφάσεων με την ουσιαστική συμμετοχή του λαού και όχι από κάποια ιερατεία, νύκτωρ, πίσω από κλειστές πόρτες.

Στη σελ 35 μετά το σημείο Υπερασπίζεται τη ζωή της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων και πρωτοστατεί στον αναγκαίο διαρκή και αποφασιστικό αγώνα τους για την επιβίωση και τις ανάγκες τους.

να προστεθεί το σημείο

Στρέφεται ενάντια στην αστική ιδιοκτησία, στους μηχανισμούς της αγοράς, στην ανταλλακτική αξία και τις εμπορευματοχρηματικές σχέσεις. Αποκαλύπτει ότι οι νόμοι της αγοράς, το αόρατο χέρι και το να «πέσει χρήμα στην αγορά» δε λύνουν τα προβλήματα, αντίθετα είναι οι αιτίες τους. Με τις εκτεταμένες εθνικοποιήσεις αμφισβητεί την αστική ιδιοκτησία. Με την καθιέρωση κοινωνικών αγαθών αμφισβητεί την ιδιότητα του εμπορεύματος και την λειτουργία του νόμου της αξίας για τα αγαθά αυτά. Έτσι θα περιοριστεί και η κυκλοφορία του χρήματος.

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ 2: προτάσεις για τις θέσεις της ΠΕ

στο σημ 64 να προστεθούν ως αυτοτελή αιτήματα διεκδίκησης στην κατεύθυνση εμβάθυνσης του αντικαπιταλιστικού προγράμματος και να επιδιωχθεί να αποτελέσουν και σημεία του προγράμματος της ΑΝΤΑΡΣΥΑ:

Υπεράσπιση των δημόσιων κοινωνικών αγαθών, ώστε να συνεχίζουν να παρέχονται σε όλη την κοινωνία δωρεάν. Κανένας άλλος περιορισμός σε υγεία παιδεία. Άμεση αποκατάσταση όλων των παροχών και υποδομών που καταργήθηκαν. Επέκταση του χαρακτήρα του δημόσιου κοινωνικού αγαθού και σε άλλες παροχές όπως αστικές συγκοινωνίες, διακοπές, στέγη, νερό και ρεύμα. Εργατικός και κοινωνικός έλεγχος σε όλα τα δημόσια κοινωνικά αγαθά.

Τσάκισμα της γραφειοκρατίας και της πολυνομίας. Απλούστευση της νομοθεσίας για να καταστεί εφικτός ο εργατικός και κοινωνικός έλεγχος. Αυτό απαιτεί την διάλυση του λαβυρίνθου των νόμων, διαταγμάτων, αρμοδιοτήτων, προϋποθέσεων και αντικατάστασής τους από λίγους σχετικά νόμους οι οποίοι θα είναι τόσο απλοί ώστε ο καθένας να μπορεί να τους γνωρίζει, να τους κατανοεί και να ελέγχει την εφαρμογή τους. Θα οδηγήσει στην ουσιαστική αναβάθμιση της δημοκρατίας, θα σημαίνει λήψη αποφάσεων με την ουσιαστική συμμετοχή του λαού και όχι από κάποια ιερατεία, νύκτωρ, πίσω από κλειστές πόρτες.

Το σημ 29 να συμπληρωθεί ως εξής:

Ο λεγόμενος χώρος της κεντροαριστεράς, της σοσιαλδημοκρατίας, της κυβερνώσας, της υπεύθυνης κλπ αριστεράς χρησιμοποιεί αυτούς τους όρους με τελείως προσχηματικό τρόπο. Όσο και αν ιστορικά θα μπορούσε να έχει κάποιο νόημα αυτός ο όρος, όσο και αν σε προηγούμενες δεκαετίες ο χώρος αυτός υπήρχε σε διάκριση από τις παραδοσιακά δεξιές δυνάμεις (αν και πλήρως ενταγμένος στο αστικό πολιτικό σύστημα), σήμερα σε συνθήκες κρίσης του ολοκληρωτικού καπιταλισμού, έχει συνταχθεί πλήρως με την κυρίαρχη αστική στρατηγική της ολομέτωπης επίθεσης στην εργατική τάξη, στηρίζοντας μειώσεις, απολύσεις, ιδιωτικοποιήσεις κλπ. Τα συνθετικά που παραπέμπουν στην αριστερά και τον σοσιαλισμό χρησιμεύουν μόνο στην παραπλάνηση του κόσμου. Και μόνο η συμμετοχή του ΠΑΣΟΚ και της ΔΗΜΑΡ στις κυβερνήσεις του μνημονίου τα λένε όλα.

Το τέλος του σημ 88:

... Η νικηφόρα προοπτική της Αριστεράς στην Ελλάδα δεν περνά μέσα από τον επηρεασμό του ΣΥΡΙΖΑ για να στρίψει προς τα αριστερά, είτε μέσω της ένταξης υπό την ομπρέλα του είτε μέσω της δορυφοροποίησης γύρω του, αλλά από την ήττα της διαχειριστικής στρατηγικής του και την ανάπτυξη ενός ανατρεπτικού μαζικού κινήματος και μιας ισχυρής αντικαπιταλιστικής Αριστεράς. Οι δυνάμεις της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς θα συνεχίσουν να καλούν τις μαχόμενες δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ να συμβάλουν στο αναγκαίο αγωνιστικό μέτωπο ρήξης και ανατροπής, να αναπτύξουν την κοινή δράση μέσα στους αγώνες, χωρίς εγκλωβισμό στον κοινοβουλευτικό δρόμο και στις ισορροπίες με τη συνδικαλιστική γραφειοκρατία.

να διαμορφωθεί ως εξής:

... Η νικηφόρα προοπτική της Αριστεράς στην Ελλάδα δεν περνά μέσα από τον επηρεασμό του ΣΥΡΙΖΑ για να στρίψει προς τα αριστερά, είτε μέσω της ένταξης υπό την ομπρέλα του είτε μέσω της δορυφοροποίησης γύρω του, αλλά από την ήττα της διαχειριστικής στρατηγικής του και την ανάπτυξη ενός ανατρεπτικού μαζικού κινήματος και μιας ισχυρής αντικαπιταλιστικής Αριστεράς. Από τα παραπάνω βγαίνει το συμπέρασμα πως ο ΣΥΡΙΖΑ έχει πάρει οριστικό διαζύγιο με την αριστερά και πως η αστική μετάλλαξή του είναι πλέον οριστική.

Και έτσι να έχουν τα πράγματα, μήπως θα ήταν προτιμότερο να έχουμε αυτήν την άποψη, αλλά να μην την φωνάζουμε και πολύ δυνατά, ειδικά τώρα που η ενότητα της αριστεράς είναι ζητούμενο? Η απάντηση είναι ένα ξεκάθαρο όχι για δύο λόγους. Πρώτος λόγος: Αν κληθεί ο ΣΥΡΙΖΑ να υλοποιήσει την πρότασή του, τότε θα οδηγηθεί είτε στην πλήρη ενσωμάτωση στην αστική διαχείριση, είτε σε ρήξη με τους πιστωτές. Στην πρώτη περίπτωση θα κληθεί να υλοποιήσει την αστική στρατηγική για έξοδο από την κρίση του ολοκληρωτικού καπιταλισμού, δηλ την συνέχιση της ίδιας βάρβαρης αντιλαϊκής πολιτικής. Αντίθετα αν, για διάφορους λόγους (πχ παραδειγματισμό άλλων χωρών), επέλθει ρήξη με του πιστωτές, τότε αυτή θα βρει την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και το κίνημα εντελώς απροετοίμαστους για ένα τέτοιο ενδεχόμενο, με ολέθρια αποτελέσματα σαν κι αυτά που περιέγραψε ο πρωθυπουργεύον τραπεζίτης παπαδήμ(ι)ος στο διάγγελμά του. Και στις δύο περιπτώσεις θα διασυρθεί η αριστερά στο σύνολό της, στην μεν πρώτη επειδή και η αριστερά, όπως και το ΠΑΣΟΚ και η ΝΔ, θα έχει προδώσει το λαό και θα αποδειχτεί πολιτικός απατεώνας όπως και οι άλλοι, ανοίγοντας τον δρόμο διάπλατα στους φασίστες. Στη δε δεύτερη επειδή απλά θα έχει αποδειχτεί ανίκανη. Η αποκάλυψη των παραπάνω προοπτικών είναι χρέος των κομμουνιστών, οι οποίοι οφείλουν να διακρίνονται για την διορατικότητά τους, και την οποία αντλούν από την σε βάθος κατανόηση της ιστορίας και την ενδελεχή μελέτη της σύγχρονης πραγματικότητας.

Ο δεύτερος λόγος έχει να κάνει με το γεγονός ότι παρόλο που η επίσημη πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ, ο λόγος της συντριπτικής πλειοψηφίας των ηγετικών στελεχών του και η επικρατούσα παρέμβαση των στελεχών του στο κίνημα δεν έχει μπορούν να χαρακτηριστούν αριστερές, υπάρχει ικανός αριθμός μελών και φίλων του, οι οποίοι είναι αριστεροί αγωνιστές συμβάλλουν στο κίνημα και προβληματίζονται για την δεξιά στροφή του. Το βάθεμα του ρήγματος ανάμεσα σε αυτούς και τον ΣΥΡΙΖΑ είναι χρέος της επαναστατικής αριστεράς και για να επιτευχθεί αυτό απαιτείται να αποκαλύψουμε όλη την αλήθεια, ότι δηλ η επίσημη γραμμή και πρακτική δεν είναι αριστερή και ότι οι προοπτικές κυβερνητικής διαχείρισης κρύβουν ολέθριους κινδύνους. Οι δυνάμεις της αντικαπιταλιστικής Αριστεράς θα συνεχίσουν να καλούν τις μαχόμενες δυνάμεις του ΣΥΡΙΖΑ να συμβάλουν στο αναγκαίο αγωνιστικό μέτωπο ρήξης και ανατροπής, να αναπτύξουν την κοινή δράση μέσα στους αγώνες, χωρίς εγκλωβισμό στον κοινοβουλευτικό δρόμο και στις ισορροπίες με τη συνδικαλιστική γραφειοκρατία.

Τάσος Παπαδόπουλος, ΟΒ ανατολικής υπαίθρου Ν. Θεσσσαλονίκης