Η βία του συστήματος βλάπτει την ψυχική υγεία

για την συνέντευξη του κ. Βαρτζόπουλου

Ο υφυπουργός Υγείας και αρμόδιος για το νέο νομοσχέδιο-έκτρωμα που αφορά την ψυχική υγεία Βαρτζόπουλος σε πρόσφατη συνέντευξη του ανέλυσε όλη την κυβερνητική και κρατική λογική για την ψυχική υγεία, την επιθετικότητα και την έμφυλη βία. Τι μας είπε ο κ Βαρτζόπουλος;

“Αυτός που είναι επιθετικός, είναι γεννημένος επιθετικός και ο τρόπος που ζει όλα αυτά τα χρόνια ενισχύει αυτή την επιθετικότητα”.

Πρόκειται για ένα κρεσέντο βιολογικού ντετερμινισμού και σκοταδιστικών, ναζιστικών αντιλήψεων, ότι η επιθετικότητα και η βία έχουν αμιγώς βιολογική βάση, ενώ παραβλέπει, καθόλου τυχαία, τα κοινωνικοπολιτικά και οικονομικά αίτια του φαινομένου της βίας. Δεν θα μπορούσε, άλλωστε, να πει ότι η ρίζα της βίας βρίσκεται στον ίδιο τον ολοκληρωτικό καπιταλισμό που γεννά φτώχεια, ανεργία, πολέμους, κοινωνικές ανισότητες, περιθωριοποίηση, που κανονικοποιεί και εντείνει την βία και την επιθετικότητα.

“Να βάλουμε την επιθετικότητα αυτή σε κοινωνικά κανάλια, να εξυπηρετεί τους σκοπούς της κοινωνίας (...) να επιτίθεσαι στον εχθρό της πατρίδας, στον εχθρό της κοινωνίας”.

Κατά τον κ. Βαρτζόπουλο, τα “σωστά κοινωνικά κανάλια” στα οποία δύναται να αξιοποιηθεί ο “γεννημένος επιθετικός” είναι είτε να πολεμήσει τον εχθρό της πατρίδας, είτε τον εχθρό της κοινωνίας (επανέρχεται η λογική του εσωτερικού εχθρού και φωτογραφίζεται το μαχόμενο κίνημα που δεν υποτάσσεται στην «εθνική» γραμμή του κεφαλαίου), είτε να εργαστεί εκεί όπου η βία είναι κομμάτι της εργασίας, π.χ. στα σώματα ασφαλείας. Δεν είναι τυχαία μια τέτοια εθνικιστική και φασιστική δήλωση, σε μια στιγμή που ο πόλεμος μας κυκλώνει από παντού, οι ιμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί οξύνονται και η κυβέρνηση της ΝΔ συμμετέχει ενεργά, ακολουθώντας πιστά τις επιταγές του ΝΑΤΟ, της ΕΕ και του κεφαλαίου, σε μια περίοδο που το κράτος ενισχύει συνεχώς τα σώματα ασφαλείας και καταστολής απέναντι στον αγωνιζόμενο λαό.

“Αυτό που αλλιώς μπορεί να γίνει είναι προληπτικά μέτρα καταστολής, δηλαδή περιορισμού και φυλακίσεώς τους”.

Από τη μία, κατασταλτική ρητορική, πλήρως συνυφασμένη και με την κατεύθυνση που ακολουθεί το Υπουργείο Παιδείας για την αντιμετώπιση της “παραβατικότητας στα σχολεία” (αυστηροποίηση των ποινών, αποπομπή από τα σχολεία και περιθωριοποίηση των παιδιών, ενοχοποίηση των γονιών). Από την άλλη, πετά το μπαλάκι -οικονομικό και ψυχολογικό- στο άτομο και τις οικογένειες, με τη λογική της ατομικής ευθύνης και πλήρους αποποίησης κάθε κρατικής ευθύνης. Την στιγμή που με το νέο νομοσχέδιο συγχωνεύει και καταργεί δομές πρωτοβάθμιας περίθαλψης στην ψυχική υγεία, δομές πρόνοιας και πρόληψης, την ίδια στιγμή που υποχρηματοδοτεί και υποστελεχώνει τις δομές ψυχικής υγείας, με στόχευση φυσικά την ιδιωτικοποίησή της, αποποιείται και την ευθύνη να παρέχει δημόσια, δωρεάν, ποιοτική και καθολική εκπαίδευση και περίθαλψη με βάση τις κοινωνικές ανάγκες.

Η κατασταλτική αυτή ρητορική έρχεται και σε μια περίοδο αυταρχικού ρεβανσισμού ενάντια στο φοιτητικό, μαθητικό και συνολικά νεολαιίστικο κίνημα. Εύκολα κάθε συμπεριφορά εναντίωσης και αντίστασης ταυτίζεται με “παραβατικότητα”, κάθε έκφραση οργής ονομάζεται “αντικοινωνική επιθετικότητα”. Για τον υφυπουργό και συνολικά την κυβέρνηση, κάθε άτομο που εκφράζει εναντιωματικές συμπεριφορές θα καταστέλλεται, κάθε έκφραση οργής και αντίδρασης στο σάπιο σύστημα που μας εκμεταλλεύεται και μας καταπιέζει θα ποινικοποιείται.

“Σε όλη την πανίδα, το αρσενικό είναι πάντοτε επιθετικό, διότι μάχεται για την τροφή, το θηλυκό είναι για να τίκτει. Η γυναικοκτονία επομένως έχει βιολογική βάση”

Οι σκοταδιστικές, οπισθοδρομικές, βαθιά σεξιστικές και πατριαρχικές αυτές δηλώσεις είναι επίσης εναρμονισμένες με τη συνολική λογική και πολιτική που ακολουθεί η κυβέρνηση. Αποτελεί προσπάθεια φυσικοποίησης της έμφυλης βίας και των γυναικοκτονιών, ξέπλυμα των δυνάμεων καταστολής, των γυναικοκτόνων, των δικαστών και τελικά του ίδιου του αστικού κράτους. Είναι τουλάχιστον εξοργιστικό τη στιγμή που μετράμε μια μια τις δολοφονημένες γυναίκες, η έμφυλη βία να αποδίδεται στην “εκ φύσεως επιθετικότητα του αρσενικού” και όχι στο σεξισμό και την πατριαρχία που και το καπιταλιστικό σύστημα αναπαράγει και ενισχύει.

“Εφόσον δεν υπάρχει έκπτωση στη λειτουργικότητα των ατόμων, το Δημόσιο σύστημα υγείας δεν προσφέρει υποστήριξη”.

Για κυβέρνηση και συνολικά την αστική πολιτική, δεν έχει σημασία η πρόληψη, η πρωτοβάθμια βοήθεια και η ψυχοθεραπευτική παρέμβαση και συμβουλευτική, έχει σημασία μόνο η αντιμετώπιση, αφού εκδηλώσει το άτομο μια ψυχική νόσο και μάλιστα αντιμετώπιση με συγκεκριμένα κριτήρια. Με βάση τα κριτήριά τους, υγεία είναι η απουσία ασθένειας και μάλιστα μεμονωμένου συμπτώματος, υγεία είναι η λειτουργικότητα και η παραγωγικότητα του-της εργαζόμενου-ης, αντιλήψεις πολύ μακριά από μια συνολική θεώρηση του πολύπλευρου, ολοκληρωμένου και καθολικού ανθρώπου.

“Θα ολοκληρώσω την ψυχιατρική μεταρρύθμιση”

Μας προειδοποιεί, τέλος, ο κ. Βαρτζόπουλος για το νέο νομοσχέδιο που ετοιμάζει εδώ και μήνες. Ένα νομοσχέδιο ταφόπλακα για τις δημόσιες δομές ψυχικής υγείας, που συγχωνεύει και ενοποιεί σε έναν ενιαίο φορέα όλες τις δομές, έξω και ενδονοσοκομειακές, ιδιωτικές και δημόσιες, ακολουθώντας πλήρως την πολιτική ιδιωτικοποίησης και περαιτέρω εμπορευματοποίησης της -ψυχικής- υγείας. Ένα νομοσχέδιο που ενώ αφυδατώνει τον δημόσιο τομέα και περιορίζει περαιτέρω την κρατική χρηματοδότηση του, παράλληλα ενισχύει το ρόλο του ιδιωτικού (βλ. ΑΜΚΕ, ΜΚΟ, ιδιωτικές κλινικές, κλπ).

Στο σύνολο της συνέντευξης του κ. Βαρτζόπουλου, αναδεικνύεται όλη η πολιτική της ΕΕ και των καπιταλιστικών αναδιαρθρώσεων, που υλοποιεί και η τωρινή κυβέρνηση. Πολιτική που υποβαθμίζει σταθερά το δημόσιο σύστημα υγείας και εκπαίδευσης, που επενδύει στην καταστολή, που εξυμνεί την ατομική ευθύνη, που περιθωριοποιεί το διαφορετικό και στιγματίζει την ψυχική νόσο, μια πολιτική που ξεπλένει το σεξισμό και την πατριαρχία. Άλλωστε, είναι ο σύγχρονος ολοκληρωτικός καπιταλισμός τον οποίο υπηρετεί, που επιτίθεται σε όλες τις πλευρές της ζωής και δημιουργεί φόβο, άγχος, ανασφάλεια και οργή στη σύγχρονη εργατική τάξη και τη νεολαία.

Μόνη απάντηση σε αυτή την επίθεση είναι η συλλογική πάλη για ενίσχυση των δημόσιων δωρεάν δομών υγείας, πρόνοιας, εκπαίδευσης. Πάλη ενάντια στην εργοδοτική βία που ασκείται μέσα στους χώρους δουλειάς, ενάντια στη βία της φτώχειας και της εξαθλίωσης. Πάλη ενάντια στην πατριαρχία, την έμφυλη βία, το σεξισμό, το ρατσισμό. Συλλογική αμφισβήτηση του ντετερμινισμού των από πάνω, του σκοταδισμού και του φασισμού. Συλλογικοί δρόμοι και δομές οργάνωσης της έκφρασης της οργής και ανατροπής του ολοκληρωτικού καπιταλισμού της εποχής μας που αλλοτριώνει, που παθολογικοποιεί την ψυχική δυσφορία, εγκλωβίζει τα συναισθήματά, δηλητηριάζει τις σχέσεις των ανθρώπων. Και τελικά, συλλογική πάλη για ένα μέλλον όπου η υγεία θα αντιμετωπίζεται με μια ολιστική προσέγγιση, με συμπερίληψη όλων των βιολογικών, περιβαλλοντικών, ψυχικών και κοινωνικών παραμέτρων της, που θα επιτρέπει στο άτομο να ζει, να απολαμβάνει και να δημιουργεί με βάση τις κοινωνικές ανάγκες. Ένα μέλλον χειραφέτησης και κομμουνιστικής απελευθέρωσης.

ΝΑΡ για την Κομμουνιστική Απελευθέρωση

Μάης 2024