9 Μάη: Αντιφασιστική νίκη που γράφτηκε με ανεξίτηλο κόκκινο χρώμα

Στις 9 του Μάη 1945 η ναζιστική Γερμανία υπέγραψε την άνευ όρων παράδοσή της, υπό τα αμείλικτα πλήγματα του σοβιετικού Κόκκινου Στρατού και της αντίστασης των λαών της Ευρώπης. Η επέτειος της Αντιφασιστικής Νίκης γίνεται προσπάθεια να μετατραπεί σε μέρα υπέρ της ...ευρωπαϊκής ενοποίησης ή να ευνουχιστεί σε μια εθνικοενωτική σούπα (όπως στη Ρωσία του Πούτιν), που θα δικαιώνει τις σημερινές κυβερνήσεις.

Στις 9 Μάη 1945 στο προάστιο Κάρλσχορστ του Βερολίνου υπογράφτηκε η άνευ όρων συνθηκολόγηση της ναζιστικής Γερμανίας. Τη συνθηκολόγηση υπέγραψαν η γερμανική στρατιωτική διοίκηση (επικεφαλής ήταν ο στρατάρχης Κάιτελ), ενώ από την πλευρά των συμμάχων ο στρατάρχης Ζούκοφ (ΕΣΣΔ), ο στρατάρχης Τέντερ (Αγγλία), ο στρατηγός Σπάατς (ΗΠΑ) και ο στρατηγός ντε Τασινί από τη Γαλλία. Τερματίστηκε έτσι ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος στο έδαφος της Ευρώπης. Είχε προηγηθεί η αυτοκτονία του Χίτλερ στις 30 Απρίλη και η έπαρση της κόκκινης σημαίας στο κτίριο του Ράιχσταγκ (γερμανικό κοινοβούλιο) την Πρωτομαγιά. Η κατάληψη του Βερολίνου κόστισε 300.000 νεκρούς στον Κόκκινο Στρατό.

Το τέλος του πολέμου έρχεται μετά από την καθοριστική συμβολή της Σοβιετικής Ένωσης, όπως και των λαϊκών αντιφασιστικών κινημάτων στην Ευρώπη και σ’ όλο τον κόσμο με πρωταγωνιστικό, τις περισσότερες φορές, ρόλο των κομμουνιστικών κομμάτων. Οι εργαζόμενοι και οι λαοί βγαίνουν μετά τον πόλεμο με αυξημένη αυτοπεποίθηση και το κομμουνιστικό κίνημα με τεράστιο κύρος. Η αστική κυριαρχία ανατρέπεται σε μια σειρά χώρες της ανατολικής Ευρώπης, όχι μόνο λόγω του κόκκινου στρατού, αλλά εξαιτίας της αυθεντικής λαϊκής ριζοσπαστικοποίησης (Γιουγκοσλαβία, Τσεχοσλοβακία). Σε άλλες περιπτώσεις κλονίζεται, όπως στην Ιταλία, ενώ στην Ελλάδα η προσπάθεια καθυπόταξης του λαϊκού κινήματος οδηγεί στον εμφύλιο πόλεμο. Στον υπόλοιπο κόσμο η αποικιοκρατία κλονίζεται και εθνικοαπελευθερωτικά κινήματα με σοσιαλιστικό προσανατολισμό γιγαντώνονται στην Κίνα, την Ινδοκίνα και αλλού. Τα δημοκρατικά δικαιώματα και οι λαϊκές ελευθερίες στην Ευρώπη καθώς και μια σειρά εργατικές κατακτήσεις έχουν τις ρίζες τους σ’ αυτήν ακριβώς την περίοδο, που εκατομμύρια εργαζόμενων αμφισβητούσαν τον «παλιό κόσμο» και τις αστικές τάξεις.

Η άλλη πλευρά του νομίσματος βέβαια είναι η εναγώνια προσπάθεια των κυρίαρχων τάξεων στην Ευρώπη να κλείσει το ρήγμα που είχαν ανοίξει η αντιφασιστική πάλη και οι αντικαπιταλιστικές διαθέσεις των εργαζόμενων. Οι μεγάλες δυνάμεις έκαναν κάθε προσπάθεια να διατηρήσουν τις αποικίες τους. Ο Φράνκο έμεινε αμετακίνητος στην εξουσία, ενώ είχε στείλει στρατό στο ανατολικό μέτωπο κατά της Σοβιετικής Ένωσης (τη «γαλάζια μεραρχία»). Η μεταπολεμική Δυτική Γερμανία «αξιοποίησε» στο στρατό της πρώην αξιωματικούς της Βέρμαχτ. Ο ψυχρός πόλεμος ενάντια στον «κόκκινο κίνδυνο» μόλις άρχιζε. Σ’ αυτή την προσπάθεια οι αστικές τάξεις βρήκαν ανέλπιστη βοήθεια από πανίσχυρα κομμουνιστικά κόμματα, όπως της Γαλλίας και της Ιταλίας, που αρκέστηκαν στις υποχωρήσεις του κεφαλαίου (συχνά προσωρινές) και δεν κλιμάκωσαν την επίθεση ενάντια στον παλιό κόσμο. Αντίθετα συμμετείχαν σε αστικές κυβερνήσεις νομιμοποιώντας και την αποικιοκρατία και προετοιμάζοντας τον «ιστορικό συμβιβασμό». Η Σοβιετική Ένωση αρκέστηκε στη διασφάλιση των συνόρων της, εγκαταλείποντας ηρωικά λαϊκά κινήματα όπως της χώρας μας στην τύχη τους.

Η μάχη της μνήμης για τις 9 Μάη, ένα ορόσημο που φέρει ανεξίτηλη τη σφραγίδα της πάλης των λαών, συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση φρόντισε να ορίσει την 9η Μαΐου ως «ημέρα της Ευρώπης», σε ανάμνηση της 9ης Μαΐου 1950 όταν ο γάλλος υπουργός Εξωτερικών Ρομπέρ Σουμάν ανακήρυξε τη συμφωνία «άνθρακος και χάλυβος» μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας, που μετεξελίχθηκε στην ΕΚΑΧ και μετά στην ΕΟΚ. Σε μια περίοδο που οι μεταπολεμικές κατακτήσεις των εργαζόμενων κατεδαφίζονται, το ευρωπαϊκό κεφάλαιο επιδιώκει πάση θυσία να ξεχαστούν, όπως και οι αγώνες και το αίμα που χρειάστηκε για να επιτευχθούν αυτές οι κατακτήσεις. Στη θέση τους μπαίνουν οι ελευθερίες των αγορών και των επενδυτών, η κυριαρχία των τραπεζών και των τεχνοκρατών. Ο λαϊκισμός αναγορεύεται πλέον ο μόνος εχθρός αυτής της «μοναδικής σκέψης» στον οποίο προσπαθούν να συγχωνεύσουν το φασισμό και τον κομμουνισμό, ως δύο εκδοχές του ολοκληρωτισμού. «Ξεχνώντας» τον ολοκληρωτισμό του σημερινού καπιταλισμού που απεχθάνεται τα δημοψηφίσματα όπως ο διάολος το λιβάνι. Ο σημερινός φασισμός και η ακροδεξιά είναι πλευρά αυτού του μίσους που τρέφει για τη δημοκρατία το σύστημα. Η Ουκρανία, με την ημιφασιστική κυβέρνηση του Κιέβου που έχει την πλήρη υποστήριξη της ΕΕ και των ΗΠΑ, δείχνει πόσο υποκριτική είναι η αντίθεση της κυρίαρχης Ευρώπης στο φασισμό. Σημειωτέον ότι και ο Τσίπρας επισκέφθηκε την Ουκρανία για συνομιλίες με την κυβέρνηση.

Από μιαν άλλη πλευρά η αντιφασιστική πάλη επιδιώκεται να αποχρωματιστεί αναγορευόμενη σε εθνική κληρονομιά χωρίς το στοιχείο της ταξικής πάλης και το ρόλο των κομμουνιστών. Αυτό γινόταν και γίνεται σε χώρες της Δυτικής Ευρώπης (και στην Ελλάδα) και στη σημερινή ιμπεριαλιστική Ρωσία. Οι αντάρτες του ΕΛΑΣ, ο Βελουχιώτης, ακόμα και ο Μπελογιάννης, αφού εξοντώθηκαν τότε, εμφανίζονται σήμερα ως εθνικοί ήρωες που ανήκουν σε όλους, και σ’ αυτούς που σήμερα υπογράφουν το ένα μνημόνιο μετά το άλλο. Ταυτόχρονα, ο Πούτιν διεκδικεί την κληρονομιά και τα σύμβολα του Κόκκινου Στρατού, ενώ εκπροσωπεί με σιδερένιο χέρι τα συμφέροντα των ρώσων μεγιστάνων του πλούτου.

Στη χώρα μας έχει συγκροτηθεί από μετανάστες από χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης η πρωτοβουλία «Αθάνατη Στρατιά» που διοργάνωσε πέρσι και διοργανώνει και φέτος «μέρα μνήμης. Είναι μια πρωτοβουλία που συνδέει τον αντιφασιστικό πόλεμο του ‘40 με τη σημερινή πάλη ενάντια στους νεοναζί και το ρατσισμό, την ΕΕ και το ΝΑΤΟ, με την αλληλεγγύη στο λαό της Παλαιστίνης και στην πάλη που διεξάγει ο λαός του Ντονμπάς στην ανατολική Ουκρανία ενάντια στο φασισμό. Η «μέρα μνήμης» κινείται σε θετική κατεύθυνση και αξίζει να στηριχθεί.

Μπάμπης Συριόπουλος, μέλος της επιτροπής θεωρίας και της Π.Ε. του ΝΑΡ για την Κομμουνιστική Απελευθέρωση