Αλλαγή «παραδείγματος»

Άρθρο Προσυνεδριακού Διαλόγου

Το ΝΑΡ και το ΝΑΡ για την κομμουνιστική Απελευθέρωση υπήρξε μια συνεπής, μάχιμη, πολιτική οργάνωση που Α) Κράτησε ζωντανό το κομμουνισμό ως «ιδέα», και αυτό δεν το θεωρώ αρνητικό, απεναντίας θα έλεγα, για την συγκυρία ήταν ότι καλύτερο μπορούσε να συμβεί. Β) Ήταν και παραμένει μια πολιτική συλλογικότητα που εμπνέεται από την λογική ενός επαναστατικού δημοκρατικού πλουραλισμού, σε κάποιες περιπτώσεις από ένα δημοκρατικό σχετικισμό, προσωπικά αυτό δεν το θεώρησα πότε κακό, και είναι ένας- ο κυριότερος λόγος- που εντάθηκα σε αυτή την πολιτική συλλογικότητα. Γ) Μια μάχιμη πολιτική συλλογικότητα που ερευνά τις διαδικασίες μιας κομμουνιστικής επαναθεμελίωσης.

Μια επίπονη διαδικασία που εν πολλοίς παραμένει ανοικτή, αν και με τις τελευταίες θέσεις, τις θέσεις του 4ου συνεδρίου, τείνουν σε μια ανανέωση του ορθόδοξου- σοβιετικού- μαρξιστικού «παραδείγματος». Το «παράδειγμα» όπως θα το έθετε ο επιστημολόγος Τ. Κουν, πόσο μάλλον αν θεωρούμε πως η κοινωνία αλλάζει με επιστημονικό τρόπο.

Πρόκειται για μια διάσταση που δεν με βρίσκει σύμφωνο ∙ απέναντι στο «TINA» αποτελεί αναγκαιότητα η ριζική αλλαγή του «παραδείγματος» στο βαθμό που α) τίποτε δεν μένει ίδιο, τα πάντα αλλάζουν διαρκώς. β)Παίρνει υπόψη τις σύγχρονες αντιφατικές/ αντιθετικές δυναμικές που αναπτύσσονται, δίχως «καβάτζα καμιά» και δίχως μεταφυσικές αυταπάτες. γ) Κάνοντας μια διάκριση μεταφυσικών συνθηκών, με Αριστοτελικούς όρους, και μεταφυσικών αυταπατών. Οι πρώτες συνδέονται με τους «ιδρυτικούς» μύθους χειραφέτησης, ενώ οι δεύτερες λειτουργούν ως βαρίδια στην απελευθερωτική διαδικασία, που μεταλλάσει τους μύθους σε μυθολογία.

Από αυτή την οπτική είναι βέβαιο πως η διάκριση υλισμού/ ιδεαλισμού δεν αναιρεί την μετατροπή μιας κριτικής θεωρίας σε μια οιονεί θρησκεία. Πόσο μάλλον που ο υλισμός/ ιδεαλισμός είναι μια μεταφυσική συνθήκη, που μετατράπηκε σε μεταφυσική αυταπάτη. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα ο μαρξισμός - λενινισμός να μετατραπεί σε μια οιωνοί κοσμική θρησκεία.

Ενώ σε σχέση με το ζήτημα εργατική τάξη/ πρωτοπορία ας μου επιτραπεί να θέσω το παρακάτω προβληματισμό. Σύμφωνα με το μαρξικό «παράδειγμα», η χειραφέτηση των εργατών είναι έργο των ίδιων των εργατών. Πρόκειται για αισιόδοξη οπτική του Μαρξ, που τα ιστορικά γεγονότα σε μεγάλο βαθμό δεν τον επιβεβαίωσαν. 

Ο ρεαλισμός του Λένιν έθεσε στο τραπέζι της πολιτικής πράξης το ρόλο του κόμματος νέου τύπου. Η μετάθεση στο επίπεδο «κόμμα», αντί «τάξη» οδήγησε στην κατάκτηση της εξουσίας στην Ρωσία. Η πραγματικότητα έδειξε πως στην καλύτερη των περιπτώσεων το κόμμα/ πρωτοπορία λειτούργησε ως «πλατωνικοί βασιλιάδες», και στην χειρότερη- που είναι και η πλειοψηφία των περιπτώσεων- ως τύραννοι μιας κρατικό-κομματικής ολιγαρχίας;

Το ερωτήματα παραμένουν ανοιχτά: 1) μπορεί η εργατική τάξη να πάρει την εξουσία; 2) μπορεί η εργατική τάξη να κρατήσει την εξουσία, δρώντας ως δύναμη χειραφέτησης ή διαρκώς θα μεταβιβάζει την εξουσία του στην πρωτοπορία; 3) Είναι δυνατόν οι πρωτοπόροι, έχοντας την εξουσία, να μην καταντήσουν τύραννοι και ολιγάρχες;

Ο χώρος δεν επαρκεί να αναλύσω το νέο «παράδειγμα», ούτε είμαι έτοιμος να τον περιγράψω σε όλες τους τις εκφράσεις. Με ένα σχηματικό τρόπο θα παρουσιάσω κάποια στοιχεία του.

1) Από το μοντέλο θέση – αντίθεση- σύνθεση, περνάμε στο μοντέλο ενότητα – διαφορά, συμμετρία / ασυμμετρία.

2) Πολιτική διάκριση κράτους / κόμματος , «κόμματος» / «τάξης» , οικονομική- παραγωγική ασύμμετρη ενότητα και διαφορά ιδιωτικού/ κρατικού / συνεταιριστικού / κοινού , που θα συνυπάρχουν για μακρόν, με διαφορετικά χαρακτηριστικά. Με το κοινό - σε μια τελευταία ανάλυση - να παίζει το ρόλο της παραγωγικής - κοινωνικής πρωτοπορίας της εξελικτικής διαδικασίας.

3) Οι απελευθερωτικές διαδρομές απορρέουν μέσα από τα πολλαπλά σύμπαντα των «μορφών ζωής» των υποκειμένων άνθρωπος/ παραγωγός του κοινωνικού πλούτου/ «γενική διάνοια», για αυτό το λόγο, «τάξη» και «πρωτοπορία» με ένα ατομικό/ διατομικό και συλλογικό κινούνται στο ίδιο επίπεδο.

4) Δίνοντας έμφαση στα στοιχεία της απόλαυσης, επιθυμίας, ελευθερίας.

5) Αλλάζοντας την οπτική από τον εργαζόμενο στον «ελεύθερο συνεταιρισμένο παραγωγό» και την «γενική διάνοια».

6) κινούμενοι στα πλαίσια ενός δημοκρατικού πλουραλισμού/ σχετικισμού.

Σύντροφοι/σες ζούμε μέσα σε ένα σύμπαν από μεταφυσικές εννοιολογήσεις και δεν μπορούμε να ξεφύγουμε από αυτές. Ακόμη και αν ή όταν υπάρξει η κομμουνιστική κοινωνία δεν θα είναι μια κοινωνία που θα απουσιάζουν οι μεταφυσικές εννοιολογήσεις στο βαθμό που δεν θα είναι μια κοινωνία πλήρους διαφάνειας.

Το ζητούμενο είναι κάθε φορά να αλλάζουμε τα σημεία που ερευνούμε τα γεγονότα, τα όρια και τα πεδία των διαδικασιών αλλαγής.

Να αλλάζουμε τα «παραδείγματα», και να βελτιώνουμε τα εργαλεία ανάλυσης, ερμηνείας και αλλαγής.

Να μετατρεπόμαστε σε μια «παραγωγική μηχανή» συνεχούς δημιουργίας σχέσεων, αισθήσεων και συναισθημάτων.

Δημήτρης Αργυρός, Οργάνωση Ιωαννίνων του ΝΑΡ για την Κομμουνιστική Απελευθέρωση